محمود موسی زاده - Associate Professor, Gastrointestinal Cancer Research Center, Non-communicable Diseases Institute, Mazandaran University of Medical Sciences, Sari, Iran
آتنا رمضانی - Assistant Professor, Department of Nutritional Sciences, School of Health, Mazandaran University of Medical Sciences, Sari, Iran
ساناز سلطانی - Assistant Professor, Department of Nutritional Sciences, School of Health, Mazandaran University of Medical Sciences, Sari, Iran

سابقه و هدف: پوکی استخوان یکی از نگرانیهای اصلی بهداشت عمومی در سراسر جهان است که بار اقتصادی قابل توجهی را به سیستم بهداشت و درمان تحمیل میکند. التهاب مزمن میتواند بعنوان یکی از عوامل خطر احتمالی در پوکی استخوان و شکستگی نقش داشته باشد. همچنین مطالعات پیشین گزارش کردهاند که عوامل غذایی در کنترل و تعدیل التهاب موثر هستند. اخیرا نمایهای به منظور تعیین پتانسیل التهابی رژیم غذایی (Dietary Inflammatory Potential: DIP) طراحی گردید که پتانسیل التهابی رژیم غذایی را در یک طیف پیوسته از ضدالتهابی تا پیش التهابی تخمین میزند. مطالعات محدودی در زمینه بررسی ارتباط بین پتانسیل التهابی رژیم غذایی و خطر پوکی استخوان در خاورمیانه موجود است. لذا مطالعه حاضر با هدف بررسی ارتباط بین پتانسیل التهابی رژیم غذایی و خطر پوکی استخوان در جمعیت بزرگی از زنان بزرگسال ایرانی انجام شد. مواد و روش ها: مطالعه حاضر بهصورت مقطعی و با استفاده از اطلاعات پایه مطالعه کوهورت طبری (Tabari Cohort Study: TCS)، انجام شد. اطلاعات غذایی شرکتکنندگان در مطالعه که شامل ۵۴۱۷ زن بزرگسال ۷۰-۳۵ ساله ساکن مازندران بودند، با استفاده از یک پرسشنامه بسامد خوراک معتبر نیمه کمی ۱۱۹ آیتمی جمع آوری شد. پتانسیل التهابی رژیم غذایی با استفاده از روش پیشنهاد شده توسط Shivappa و همکارانش محاسبه شد. اطلاعات مربوط به پوکی استخوان توسط روش خوداظهاری جمع آوری شد. اطلاعات مربوط به سایر متغیرها با استفاده از پرسشنامههای استاندارد جمع آوری گردید. آزمون رگرسیون لجستیک باینری بهمنظور بررسی ارتباط بین DIP و پوکی استخوان در مدل های خام و تعدیل شده مورد استفاده قرار گرفت. یافته ها: میانگین ± انحراف معیار سنی افراد شرکت کننده در مطالعه ۹/۱۴ ± ۴۹/۲۰ سال بود. شیوع پوکی استخوان در جمعیت مورد مطالعه ۹/۸درصد (۵۲۹ نفر) بود. میانگین± انحراف معیار پتانسیل التهابی رژیم غذایی شرکتکنندگان در مطالعه ۰/۳۶± ۲/۲۹ بود. افرادی که در بالاترین چارک امتیاز DIP  قرار داشتند نسبت به افراد در پایینترین چارک امتیاز DIP، سن و فعالیت فیزیکی بیشتری داشتند (۰/۰۰۱>P). همچنین وضعیت اجتماعی- اقتصادی خیلی ضعیف و یائسگی در این افراد بیشتر از زنان در پایینترین چارک امتیازDIP  بود (۰/۰۰۱>P). در مدل خام، ارتباط معنیداری بین DIP و خطر پوکی استخوان، یافت نشد (نسبت شانس: ۱/۹۱؛ فاصله اطمینان ۹۵درصد:۱/۵۵-۰/۹۱). زمانی که این آنالیز برای سن و انرژی دریافتی تعدیل شد، ارتباط همچنان غیرمعنی دار باقی ماند (نسبت شانس: ۰/۸۵؛ فاصله اطمینان ۹۵درصد: ۱/۱۸-۰/۳). حتی پس از تعدیل بیشتر برای سایر عوامل مخدوشگر بالقوه، همچنان این ارتباط غیرمعنیدار باقی ماند (خطر نسبی: ۲۹/۱؛ فاصله اطمینان ۹۵درصد: ۱/۹۲-۰/۸۷). زمانی که این آنالیزها به تفکیک سن انجام شد، در زنان زیر ۵۰ سال، چه در مدل خام (نسبت شانس: ۱/۴۶؛ فاصله اطمینان ۹۵ درصد: ۲/۶۸-۰/۸۰) و چه پس از تعدیل عوامل مخدوشگر احتمالی (نسبت شانس: ۱/۶۹؛ فاصله اطمینان ۹۵ درصد: ۳/۸۱-۰/۷۵)، ارتباط معنیداری بین DIP و خطر پوکی استخوان، یافت نشد. نتایج مشابهی برای زنان بیشتر یا مساوی ۵۰ سال بهدست آمد. به این ترتیب که در مدل خام ارتباط معنیداری بین DIP و پوکی استخوان مشاهده نگردید (نسبت شانس: ۰/۹۲؛ فاصله اطمینان ۹۵درصد:۱/۲۵-۰/۶۸). حتی پس از تعدیل برای عوامل مخدوشگر بالقوه همچنان این ارتباط غیرمعنی داری باقی ماند (خطر نسبی: ۱/۱۱؛ فاصله اطمینان ۹۵ درصد: ۱/۷۳-۰/۷۱). استنتاج: در مطالعه کنونی در میان زنان بزرگسال، هیچ ارتباط معنیداری بین امتیاز DIP و خطر پوکی استخوان چه در مدل خام و چه پس از کنترل عوامل مخدوشگر بالقوه، مشاهده نگردید. همچنین پس از انجام آنالیز به تفکیک سن نیز هیچ روابط معنیداری بین DIP و خطر پوکی استخوان چه در زنان کمتر از ۵۰ سال و چه در زنان بیشتر یا مساوی ۵۰ سال یافت نشد. مطالعات آیندهنگر بیشتری بهمنظور شفاف سازی این ارتباطات، مورد نیاز است.

dietary inflammatory potential, inflammation, osteoporosis, tabari cohort study, cross-sectional, پتانسیل التهابی رژیم غذایی, التهاب, پوکی استخوان, مطالعه کوهورت طبری, مطالعه مقطعی