صدیقه پرون - مربی گروه کشاورزی، دانشگاه پیام نور، تهران، ایران
غلامرضا یاوری - دانشیار گروه کشاورزی، دانشگاه پیام نور، تهران، ایران
مریم رضازاده - استادیار، دانشکده علوم و فنون دریایی، دانشگاه هرمزگان، ایران

بخش کشاورزی، تاثیر پذیرترین زیر مجموعه ی اقتصاد نسبت به نوسانات اقلیمی است. گندم نیز از مهمترین محصولات استراتژیک جهان است که هم از لحاظ وزنی و هم از لحاظ مقدار، قابل توجه بوده و مورد استفاده انسان و حیوان است. هدف از انجام این مطالعه ارزیابی پیامدهای تغییر اقلیم بر محصول گندم، طی سال های (۱۳۸۲-۱۳۹۶) در استان هرمزگان است. به این منظور برای برآورد دقیق تر تابع واکنش عملکرد گندم به مولفه های اقلیمی، استان هرمزگان با استفاده از شاخص های اقلیمی به دو منطقه پهنه بندی شد. با استفاده از سناریوهای پیش بینی آب و هوا، عملکرد، تولید و سطح زیرکشت محصول گندم برای سال های ۲۰۲۵ تا ۲۱۰۰ پیش بینی شد. در نهایت به کمک مدل برنامه ریزی غیرخطی رفاه مصرف کننده، رفاه تولیدکننده و رفاه کل با استفاده از روش تعادل جزئی محاسبه، و برای سال های ۲۰۲۵ تا ۲۱۰۰ پیش بینی شد. نتایج نشان داد که عامل دما و مدیریت تاثیر عکس و عامل بارندگی و تکنولوژی تاثیر مستقیم بر عملکرد محصول گندم دارد. پیش بینی ها روند کاهشی را برای عملکرد، تولید و سطح زیرکشت تا سال ۲۱۰۰ نشان داد و در آن منطقه (۲) از روند کاهشی بالاتری نسبت به منطقه (۱) برخوردار بود. نتایج همچنین نشان داد که میزان تولید گندم در نتیجه تغییر اقلیم با شدت بیشتری نسبت به سناریوی کاهش سطح زیرکشت کاهش می یابد. رفاه کل نیز روند کاهشی را برای سال های آتی نشان داد و مصرف کننده های گندم احتمالا زیان بالاتری را نسبت به تولید کننده های آن تجربه خواهند کرد. بنابراین، با توجه به اثرات منفی تغییر اقلیم بر محصول گندم، می باید جهت جلوگیری از این اثرات زیان بار راهکارهایی برای سازگاری با شرایط اقلیمی مانند تغییر الگوی کشت منطقه، مدیریت بهینه منابع و تولید بذرهای مقاوم به تغییر اقلیم ارایه شود.

تغییر اقلیم, تابع واکنش عملکرد, رفاه, سناریوی پیش بینی, گندم, استان هرمزگان