سید علی جوزی - دانشگاه آزاد
نسرین مرادی مجد - دانشگاه حکیم سبزواری
فائزه ملک میرزایی - دانشگاه آزاد

شهرستان دهلران در جنوب شرقی استان ایلام واقع شده و به خاطر داشتن جاذبه‎های طبیعی، فرهنگی و تاریخی، از جمله آثار طبیعی ملی و سه پدیده نادر چشمه‎های آب گرم، غار خفاش و چشمه‎های قیر دارای پتانسیل‎های فراوانی جهت توسعه بخش گردشگری است. در این تحقیق جهت ارزیابی توان اکولوژیکی از روش‎های AHP وTOPSIS  استفاده گردید. به‎منظور تعیین معیارها از روش نمونه‎گیری قضاوتی استفاده شد. تعداد ۱۶ معیار و ۱۰ محدودیت تعیین و سپس استاندارد‎سازی هر لایه از نقشه‎ها با استفاده از منطق بولین و فازی انجام شد. به منظور پهنه‎بندی بر اساس درجه توان برای کاربری طبیعت‎گردی، لایه رستری حاصل رویهم‎گذاری و بر اساس مطلوبیت ناحیه‎ای سرزمین به سه طبقه تقسیم شد و سرانجام نقشه ارزیابی توان اکولوژیکی شهرستان دهلران به دست آمد. نتایج حاصل از روش AHP نشان داد که در بخش مرکزی بیشترین میزان پلی‎گون‎ها با توان بالا برای اکوتوریسم دیده می‎شود. بخش زرین‎آباد و در نهایت بخش موسیان رتبه‎های بعدی را دارند. مساحت‎های بدست آمده از نقشه نهایی حاصل از رویهم‎گذاری لایه‎ها نشان دهنده این امر می‎باشد که با توجه به مساحت کل شهرستان (حدود ۶۲۷۰ کیلومتر مربع) بیش از ۷۸% مساحت دارای توان لازم برای کاربری طبیعت‎گردی هستند. در روش TOPSIS نیز بخش مرکزی با امتیاز ۹۱۰/۰، زرین آباد با ۲۴۱/۰ و پس از آن موسیان با ۰۳۷/۰ امتیاز رتبه‎های اول تا سوم را بدست آوردند. در نتیجه، نتایج حاصل از دو روش با یکدیگر مطابقت دارد که نشان‎دهنده صحت هر کدام از روش‎های یاد شده می‎باشد.

ارزیابی توان, اکوتوریسم, آثار طبیعی ملی, روش AHP, روش TOPSIS, شهرستان دهلران