فراهم احمدزاده - Shahid Beheshti University
مرضیه اسدی آقبلاغی - Shahid Beheshti University
بهرام کیابی - Shahid Beheshti University

حفاظت از محیط زیست قبل از هر چیز نیازمند کسب دانش کافی از اجزای بوم سازگان و کنش متقابل میان آن ها است. سنجاب ایرانی به عنوان یکی از پستانداران مهم جنگل های زاگرس به زیستگاه های جنگلی وابسته است. وضعیت حفاظتی این گونه در ایران مورد بررسی قرار نگرفته و در پایگاه داده اتحادیه جهانی حفاظت  (IUCN)در رده بندی کمترین نگرانی قرار دارد. در حال حاضر این گونه بومی با تخریب گسترده جنگل زاگرس به دلایلی از جمله تغییرات آب و هوایی، آفات و بیماری ها، پروژه های ساختمانی، چرای دام، تغییر کاربری اراضی و نظیر آن روبرو است. در مجموع، اطلاعات کمی در مورد تاریخچه تکاملی، محدوده پراکنش جغرافیایی، وضعیت بوم شناختی، الگوی توزیع و شرایط زیستی این گونه وجود دارد و اثرات تخریب جنگل های زاگرس بر روی این گونه معلوم نیست. مهمترین عوامل تهدید برای این گونه جنگل زدایی، شکار و کشاورزی در اراضی جنگلی هستند. در سال های اخیر متاسفانه این گونه با ارزش در ایران به حیوان خانگی تبدیل شده و به همین دلیل شکارچیان اقدام به شکار این گونه و فروش آن می کنند. با وجود اینکه در حال حاضر وضعیت حفاظتی این گونه مورد پژوهش قرار نگرفته اما پیش بینی می شود که با روند روبه افزایش تخریب جنگل های زاگرس، این گونه در آینده ای نه چندان دور در معرض تهدید قرار گیرد. در این مطالعه براساس مرور منابع صورت گرفته و اطلاعات موجود، مشکلات و چالش های موجود جهت حفاظت از سنجاب ایرانی مورد بحث قرار گرفته و خلاءهای پژوهشی در این رابطه مشخص گردیدند و در نهایت راه کارهای پژوهشی جهت حفاظت از این گونه بومی با ارزش ارایه شد.

Persian squirrel, Zagros Oak forest, Conservation challenges