زهرا رعنایی - دانشجوی دکتری مشاوره، گروه مشاوره، واحد بجنورد، دانشگاه آزاد اسلامی، بجنورد، ایران
علی اکبر سلیمانیان - دانشیار گروه مشاوره، دانشگاه بجنورد، بجنورد، ایران
علی محمدزاده ابراهیمی - دانشیار گروه روان شناسی، دانشگاه بجنورد، بجنورد، ایران
مهدی قاسمی مطلق - استادیار گروه مشاوره، واحد بجنورد، دانشگاه آزاد اسلامی، بجنورد، ایران

هدف این پژوهش مقایسه اثربخشی درمان سیستمی بوئن و درمان ترکیبی سیستمی بوئن و نوروفیدبک بر کاهش سطح اضطراب دانشجویان بود. این مطالعه از نوع نیمه آزمایشی طرح پیش آزمون-پس آزمون و پیگیری همراه با گروه کنترل بود. جامعه آماری پژوهش شامل کلیه دانشجویان مراکز آموزش عالی شهرستان بجنورد که در سال ۹۹-۹۸ مشغول به تحصیل بودند. از بین کل جامعه هدف ابتدا ۵ مرکز به صورت تصادفی انتخاب شدند، دانشجویان این مراکز که در آزمون غربالگری اولیه اضطراب (Zung, ۱۹۷۱) اضطراب شدید و خیلی شدید داشتند، انتخاب شدند و ۳۰ نفر از اعضای گروه منتخب از طریق انتخاب تصادفی و جایگزینی تصادفی در دو گروه آزمایشی و یک گروه کنترل قرار گرفتند، تعداد افراد تشکیل دهنده هر گروه ۱۰ نفر بودند. گروه اول تحت ۹جلسه درمان بوئن، گروه دوم به طور هم زمان تحت ۹ جلسه درمان سیستمی بوئن و ۱۵ جلسه درمان نوروفیدبک و گروه کنترل هیچ مداخله ای دریافت نکردند. داده ها از طریق پرسش نامه اضطراب (Zung, ۱۹۷۱) جمع آوری گردید. برای تجزیه وتحلیل داده ها از تحلیل کوواریانس چند متغیره در نرم افزار SPSS استفاده شد. تحلیل کوواریانس چند متغیره نشان داد روش درمان ترکیبی سیستمی بوئن و نوروفیدبک باعث کاهش سطح اضطراب و نشانگانش گردید ((p<۰/۰۰۱ و روش درمان سیستمی بوئن باعث کاهش نشانگان عاطفی اضطراب شد (p<۰/۰۵)، همچنین نتایج به دست آمده از مقایسه زوجی بر اساس آزمون ال اس دی نشان داد که درمان ترکیبی سیستمی بوئن و نوروفیدبک به دلیل استفاده هم زمان از بازخورد زیستی و روان شناختی اثربخشی معنادار و بیشتری در کاهش سطح اضطراب و نشانگانش داشت(p<۰/۰۰۱).

اضطراب دانشجویان، درمان سیستمی بوئن، درمان ترکیبی سیستمی بوئن و نوروفیدبک