سعیده فرید - دانشجوی دکتری گروه روان شناسی، دانشگاه آزاد اسلامی واحد قم، قم، ایران.
حسن میرزاحسینی - استادیار، روانشناسی بالینی ، دانشگاه آزاد اسلامی، واحد قم، قم، ایران
نادر منیرپور - دانشیار گروه روان شناسی، دانشگاه آزاد اسلامی واحد قم، قم، ایران.

این پژوهش با هدف مقایسه اثربخشی آموزش فرزندپروری رفتاری به مادران با آموزش مهارت های اجتماعی به کودکان بر تنظیم هیجانی و علائم رفتاری اختلال نافرمانی مقابله ای در کودکان صورت گرفت. روش این پژوهش نیمه آزمایشی و از جمله طرح های پیش آزمون-پس آزمون با دو گروه آزمایش و یک گروه کنترل بود. جامعه آماری پژوهش شامل دانش آموزان پسر پایه چهارم دبستان و مادران آنها بود که در بازه زمانی مرداد و شهریور ۱۳۹۹ به کلینیک های روان شناسی منطقه ۵ تهران مراجعه کرده بودند. از جامعه مذکور، تعداد ۵۰ نفر از کودکان دارای اختلال نافرمانی مقابله ای که معیارهای ورود به پژوهش را داشتند انتخاب و ۴۵ نفر از آنها بر اساس جدول مورگان به روش نمونه گیری هدفمند در سه گروه ۱۵ نفره گمارش شدند. جلسات گروه آزمایش ۱۲ جلسه ۹۰ دقیقه ای بود که در یکی از آنها، مهارت های اجتماعی به کودکان آموزش داده شد و در گروه دیگر، مادران کودکان تحت آموزش فرزندپروری رفتاری قرار گرفتند و گروه کنترل تا پایان این تحقیق، مداخله ای دریافت نکرد. به منظور سنجش شرکت کنندگان از معیارهای DSM ۵ برای تشخیص اختلال نافرمانی مقابله ای و پرسشنامه های تنظیم هیجان (Shields & Cicchetti, ۱۹۹۷) و سیاهه رفتاری کودک (Achenbach, ۱۹۹۱) استفاده شد. به منظور تحلیل داده ها، از تحلیل کوواریانس و آزمون سیداک استفاده گردید. یافته ها نشان داد هر دو روش درمان برای تنظیم هیجانی و علائم رفتاری کودکان دارای اختلال نافرمانی مقابله ای اثربخش بوده است (۰۵/۰>P)، اما تفاوت معناداری بین این دو روش برای متغیرهای پژوهش و ابعاد آنها مشاهده نشد (۰۵/۰<P).

آموزش فرزندپروری رفتاری، آموزش مهارت های اجتماعی، تنظیم هیجانی،کودکان دارای اختلال نافرمانی مقابله ای، دانش آموزان پسر پایه چهارم دبستان