بهمن معظمی گودرزی - دانشجوی دکتری روانشناسی،دانشگاه آزاد اسلامی واحد قم،قم،ایران
نادر منیرپور - استادیار گروه روانشناسی دانشگاه آزاد اسلامی واحد قم،قم،ایران
حسن میرزاحسینی - استادیار گروه روانشناسی دانشگاه آزاد اسلامی واحد قم،قم،ایران

چکیده این پژوهش با هدف اثربخشی روان درمانی پویشی فشرده و کوتاه-مدت (ISTDP) بر کاهش علایم و مکانیسم های دفاعی اختلالات شخصیت خوشه C انجام شد. این پژوهش در زمره پژوهش های شبه آزمایشی با طرح تک آزمودنی (A-B-A) بود. جامعه آماری این پژوهش را تمامی افراد مبتلا به اختلال های شخصیت خوشه C در شهر تهران در سال ۱۳۹۸ تشکیل می دادند. از میان جامعه آماری فوق، ۹ نفر که تشخیص سه اختلال شخصیت وابسته، وسواسی-جبری و اجتنابی را بر اساس سیاهه چند محوری بالینی میلون-۳ (MCMI-III) و مصاحبه روان پزشکی بر اساس ملاک های DSM-۵ دریافت می کردند به روش نمونه گیری هدفمند انتخاب شدند. ابزار مورد استفاده در این پژوهش عبارت بودند از: سیاهه چند محوری بالینی میلون-۳ (Millon, ۱۹۷۷)، پرسشنامه سبک دفاعی-۴۰ (Andrews, Singh & Bond, ۱۹۹۳) و مصاحبه بالینی ساختاریافته برای اختلالات شخصیت DSM (First, Gibbon, Spitzer, Williams & Benjamin, ۱۹۹۷). همچنین، پروتکل ISTDP مطابق با رویکرد دوانلو (۱۹۹۵، ۲۰۰۰) هر هفته یکبار به مدت ۱۵ جلسه و هر جلسه به مدت یک ساعت بر روی نمونه پژوهش اجرا شد. سنجش آزمودنی ها پس از ارزیابی خط پایه، هر ۳ جلسه یکبار صورت گرفت و پس از اتمام جلسات درمانی، ۳ ارزیابی پیگیری با فواصل یک ماهه انجام شد. داده ها با استفاده ازنسخه ۲۴ نرم افزار SPSS تجزیه و تحلیل شدند. یافته های به دست آمده نشان داد که ISTDP سبب کاهش نشانه های اختلالات شخصیت خوشه C می-شود. همچنین، اثر این درمان بر کاهش مکانیسم های دفاعی ناپخته و نوروتیک و افزایش مکانیسم های پخته در این اختلالات معنادار بود (۰۵/۰ > p).

روان درمانی پویشی فشرده و کوتاه مدت، اختلال شخصیت وسواس-اجباری، مکانیسم های دفاعی