علیرضا مرآتی - استادیار گروه روانشناسی و علوم تربیتی، دانشگاه پیام نور، تهران، ایران
مسعود میرزائی - دانشجوی کارشناسی ارشد روان شناسی تربیتی، دانشگاه پیام نور، تهران، ایران
زهرا سلکی - دانشیار گروه روانشناسی و علوم تربیتی، دانشگاه پیام نور، تهران، ایران

این پژوهش با هدف اثربخشی آموزش تاب آوری بر گسلش شناختی، خودکنترلی و انگیزه پیشرفت دانش آموزان پسر دوره متوسطه اول انجام گرفت. پژوهش نیمهآزمایشی با طرح پیشآزمون و پسآزمون با دو گروه آزمایش و کنترل بود. جامعه آماری را تمامی دانش آموزان پسر مشغول به تحصیل در مقطع متوسطه اول شهرستان روانسر در سال ۴۰۱-۱۴۰۰ به تعداد ۸۷۰ نفر تشکیل داد، با روش نمونه گیری تصادفی منظم تعداد ۳۰ دانش آموز پسر در دو گروه مساوی ۱۵ نفری گمارش شدند. برای افراد گروه آزمایش ۸ جلسه هفتگی برنامه آموزش تاب آوری (Hosseini GHomi, & Salimi Bajestani, ۲۰۱۳) (به صورت جلسات هفتگی ۱ ساعته) اجرا شد اما افراد گروه کنترل این برنامه را دریافت نکرد. گردآوری داده ها با پرسشنامه گسلش شناختی (Gillands et al, ۲۰۱۴)، پرسشنامه خودکنترلی (Tangeni et al, ۲۰۰۴) و پرسشنامه انگیزه پیشرفت (Hermans, ۱۹۷۰)، انجام شد. تحلیل داده ها با روش های آمار توصیفی، آزمون پیش فرض های آماری و تحلیل کوواریانس (چندمتغیره و تک متغیره) با نرم افزار آماری SPSS نسخه ۲۶ انجام شد. نتایج نشان داد که در مرحله پس آزمون بین میانگین نمره گسلش شناختی و خودکنترلی آزمودنی های دو گروه آزمایش و کنترل از نظر آماری تفاوت معناداری وجود دارد (۰۵/۰>p). همچنین، نتایج نشان داد که در مرحله پس آزمون در افراد گروه آزمایش نمره انگیزه پیشرفت بهبود یافته است. پیشنهاد می شود مشاوران و معلمان مدارس به منظور ارتقای عملکرد روانی و نیز افزایش انگیزه پیشرفت دانش آموزان از برنامه آموزش تاب آوری بیشتر استفاده کنند.

تاب آوری، انگیزه پیشرفت، خودکنترلی، گسلش شناختی، دانش آموزان متوسطه دوره اول