رکسانا نیکنامی - گروه مطالعات منطقه ای، دانشکده حقوق و علوم سیاسی، دانشگاه تهران، تهران، ایران.

پس از بحران مالی سال ۲۰۰۸م، موضوع امنیت غذایی به یکی از دستورکارهای اصلی امنیتی کشورهای جهان تبدیل شد. سه عنصر تغییر اقلیم، همه گیری کووید-۱۹ و منازعات مسلحانه دلایل اصلی دامن زدن به این بحران قلمداد می شود. منازعه های مسلحانه، به لحاظ تاریخی، همواره بر ناامنی غذایی داخل کشورها موثر بوده است ؛ بااین حال، تهاجم روسیه به اوکراین در ۲۰۲۲م سبب شد ناامنی غذایی در بستر جهانی تسری یابد. درواقع، با توجه به میراث شوم بحران مالی ناشی از همه گیری و بدترشدن وضعیت تغییر اقلیم، زمان بندی این جنگ به گونه ای است که امنیت غذایی را به بحرانی تمام عیار تبدیل کرده است. با توجه به این توضیح، هدف در مقاله حاضر پاسخ به این پرسش است که جنگ اوکراین چگونه در عرصه جهانی به بحران امنیت غذایی دامن زده است؟ در پاسخ می توان این فرضیه را طرح کرد که جنگ اوکراین با ایجاد ناامنی در دسترسی به غذا، در دسترس بودن غذا، استفاده از غذا و تداوم زنجیره عرضه به بروز بحرانی جهانی در این حوزه منجر شده است. برای آزمون این فرضیه، از روش تحلیل راهبردی پست بهره گرفته شده است. یافته های پژوهش نشان می دهد که جنگ اوکراین به طور مستقیم (تاثیر بر توزیع غذا، آوارگی مردم، کمبود نیروی کار کشاورزی، تبدیل غذا به سلاح و افزایش قیمت ها) از یک سو و غیرمستقیم (افزایش قیمت نهاده ها شامل کود و انرژی) بحران امنیت غذایی جهانی را تشدید کرده است.

امنیت غذایی, بحران غله, جنگ اوکراین, زنجیره عرضه, سلاح سازی غذا