محمدجواد ظریف - گروه مطالعات امریکا، دانشکده مطالعات جهان، دانشگاه تهران، تهران، ایران.
ساسان کریمی - گروه مطالعات امریکا، دانشکده مطالعات جهان، دانشگاه تهران، تهران، ایران.

معنای «اتحاد راهبردی» در متون روابط بین الملل یکنواخت و متعین نیست. به جز برداشت های متنوع، محتمل و هم زمان، در طول زمان و با تغییر اقتضاهای نظم جهانی، برداشت ها از این مفهوم دستخوش تغییری مضاعف می شود. حتی ممکن است استنباط دو سویه رابطه راهبردی، با اختلافی اساسی با یکدیگر همراه باشد و به جز رئوس نوشته شده برای تفاهم ها، تحلیل و انتظار هر دو طرف از رفتار دیگری با آنچه در بزنگاه عمل واقع می شود فاصله معناداری داشته باشد. ایران در نقطه ای خاص و واجد حساسیت در جغرافیای سیاسی جهان واقع شده است، اما به طور معمول و نیز به لحاظ تمدنی، شراکت اساسی را در مناسبات خود مفروض نمی بیند و تقریبا در تمامی محورهای اصلی حاکم بر منطقه، شاخص و به بیانی دیگر «استثنا» محسوب می شود. تحلیل کیفی استفاده شده در پژوهش حاضر، دست کم در بخش نخست، روش تحلیل محتوای کیفی است و در نگاهی جزئی تر، بدون آنکه به تصریح مطابقت با مراحل روش مبنا قرار گیرد، از روش تحلیل گفتمان منسوب به لاکلا و موف نیز بهره برده شده است. در این مقاله پس از بحث نظری، برای نگاه به زمینه های اتحاد و انزوای ایران، نخست موقعیت ایران را در محیط راهبردی آن در تاریخ معاصر بررسی می کنیم. دوم، با ذکر نمونه هایی، تفاوت های تلقی از اتحاد راهبردی در تهران و طرف های مقابل مطرح شده است، که احیانا اولی ممکن است تمایلی ایجاد کرده باشد به مثابه مانع برای روزآمدکردن این فهم.

اتحاد راهبردی, چالش شناختی, سیاست خارجی, سیاستگذاری, نظم جهانی