فرزانه ملکوتی - دانشجوی کارشناسی ارشد، گروه محیط زیست، دانشکده منابع طبیعی و محیط زیست، دانشگاه فردوسی مشهد، ایران
آزیتا فراشی - دانشیار، گروه محیط زیست، دانشکده منابع طبیعی و محیط زیست، دانشگاه فردوسی مشهد، ایران
منصور مصداقی - استاد، گروه محیط زیست، دانشکده منابع طبیعی و محیط زیست، دانشگاه فردوسی مشهد، ایران
علی خانی - دانشجوی دکترا، گروه زیست شناسی، دانشکده علوم، دانشگاه فردوسی مشهد، ایران
ندا بی همتا - دانشجوی پست دکترا، گروه محیط زیست، دانشکده منابع طبیعی، دانشگاه صنعتی اصفهان، ایران

پرندگان، از جمله گروه های جانوری غالب پارک ها و فضاهای سبز به شمار می روند و توجه و تمرکز بر روی حفاظت از آن ها در شهرها به سرعت درحال افزایش است. پرندگان از جمله گونه های جانوری هستند که به عنوان یک شاخص، نشان دهنده ی وضعیت اکولوژیکی محیط زیست خود می باشند. لذا در این پژوهش غنای گونه های پرندگان موجود در پارک های مختلف سطح شهر مشهد مورد ارزیابی قرار گرفت و تاثیر متغیرهای فضای سبز و سنجه های سیمای سرزمین بر حضور جمعیت های مختلف گونه های پرندگان ارزیابی شد. برای این منظور، ۱۱ پارک براساس مساحت و پراکنش مکانی مناسب موقعیت جغرافیایی انتخاب شد. سپس بر اساس مساحت پارک بین ۳ تا ۹۲ نقطه نمونه برداری انتخاب شد و تا شعاع ۵۰ متری پرندگان رصد شدند. برای نرمال سازی داده ها از روش کولموگروف – اسمیرنوف و برای تجزیه و تحلیل داده ها از روش رگرسیون چند متغیره در نرم افزار مینی تب ورژن ۱۶ استفاده شد. نتایج حاصل از این پژوهش نشان داد که با حذف متغیرهای دارای همبستگی بالا، باقی مانده متغیر های مستقل بر افزایش غنای گونه ای پرندگان تاثیر مستقیم دارند. هرچه مساحت پارک ها افزایش یابد، میزان تراکم حاشیه افزایش یافته و غنای بیش تری از پرندگان را درخود جای می دهد. با افزایش سن پارک، سن گونه های درختی و درختچه ای افزایش یافته و با وجود تنوع گونه ای درختان، درختچه ها و علف ها، اشکوب بندی مناسب و درنتیجه ریز بوم غنی به وجود آمده و در نهایت غنای گونه ای پرندگان افزایش می یابد.

پارک های شهری, پرندگان, تنوع زیستی, حفاظت, متغیر های اکولوژیکی