حمید خیرالدین - استادیار دانشکده کویر شناسی دانشگاه سمنان- ایران

عوامل موثر در آلودگی محیط زیست آلودگی هوا، آلودگی آب، آلودگی خاک، آلودگی حرارتی، آلودگی نفتی و آلودگی رادیوآکتیو و آلودگی صدا در راس عواملی قراردارند که موجب آلودگی محیط زیست می گردند . آلودگی محیط زیست دو نوع می باشد نوع اول یک آلودگی بیولوژیکی است که از مواد قابل تجدید بی ضرر بوجود می آید. این آلودگی را که به آلودگی موقت و یا قابل تجزیه نیز معروف است، تفاله های مواد غذایی، کودها، لاشه های حیوانات، پس مانده های گیاهی و مشابه آن بوجود می آورند. نوع دوم آلودگی محیط زیست با مواد غیز قابل تجزیه است. این مواد که موجب آلودگی مداوم می گردند، نخست با راه یابی به بدن حیوانات و گیاهان و سپس بدن انسان که آخرین حلقه مواد غذایی را تشکیل می دهد. معمولا نشت یا جاری شدن سیل می تواند باعث ورود فاضلاب کاملا تصفیه نشده به رودخانه ها و سایر منابع آب و آلودگی آنها شود. قوی ترین اثر مخرب فاضلاب در محیط زیست زمانی است که با قرار گرفتن در معرض مواد شیمیایی مضر (موادی که در طول دوره طبیعی وجود نداشته باشد)، در آلودگی منابع آبی و تخریب زیستگاه های طبیعی و حیات وحش ساکن در آن زیستگاه ها نقش دارد . ازن با توجه به موقعیت قرار گرفتنش در اتمسفر می تواند هم خوب باشد هم بد. اگر ازن در لایه های بالایی جو تولید شود، این لایه برای سلامتی انسان بسیار حیاتی بوده و وجود آن باعث جلوگیری از ایجاد بیماریهایی از قبیل سرطان های پوستی می شود . اما اگر همین گاز در لایه های پایینی زمین (تروپوسفر) و در محدوده تنفسی انسان تولید شود، به عنوان یک آلاینده شناخته شده و اثرات مخربی بر سلامتی انسان داشته باشد . ازن یک اکسیدکننده بسیار قوی است و شاخص اکسیدان های فتو شیمیایی می باشد و از طریق دستگاه های تصفیه هوا، لامپ های UV ، ماشین های فتوکپی و پرینترهای لیزری در محیط های بسته تولید و منتشر می شود اما در اتمسفر توسط واکنش های فتوشیمیایی در حضور نور خورشید و آلاینده های پیش ساز نظیر اکسیدهای نیتروژن، منواکسید کربن و ترکیبات آلی فرار به وجود می آید و به عبارتی در حضور آلاینده های پیش ساز، شدت تشعشع خورشید با غلظت آلاینده ازن ارتباط مستقیم دارد و تابش خورشید در روزهای گرم باعث افزایش غلظت ازن میشود . بزرگترین منابع انتشار گازهای پیش ساز که قابل کنترل هستند نیروگاه ها، پمپ های بنزین و تردد وسایل نقلیه موتوری آلوده کننده محیط زیست می باشند.

آلودگی محیط زیست، آلودگی اتمسفر ، اثرات ازن