نسرین مرادی مجد - Department of Climatology, Faculty of Geography and Environmental Sciences, Hakim Sabzevari University, Sabzevar, Iran
غلامعباس فلاح قالهری - Department of Climatology, Faculty of Geography and Environmental Sciences, Hakim Sabzevari University, Sabzevar, Iran
منصور چتر نور - Department of Land Evaluation, Soil and Water Research Institute, Agricultural Research, Education and Extension Organization (AREEO), Karaj, Iran

هدف مطالعه حاضر برآورد انتشار گاز اکسید نیتروس در تعدادی از مزارع برنج، گندم و نیشکر خوزستان با استفاده از چهار مدل DAYCENT، DNDC، YLRM و IPCC_EF است. برای این منظور در ابتدا میزان تصاعد گاز اکسید نیتروس در اراضی زراعی اندازه گیری شد. سپس با استفاده از مدل ها میزان تصاعد گاز اکسید نیتروس برآورد گردید. برای ارزیابی و مقایسه دقت مدل ها از شاخص های آماری ضریب تعیین، خطای حداکثر، ریشه میانگین مربعات خطا، کارایی مدل و ضریب جرم باقی مانده  استفاده شد. انتشار اکسید نیتروس کشت برنج در چهار مدل بین ۰۰۱/۰- ۱۷/۱ برآورد گردید. میزان انتشار اکسید نیتروس از کشت گندم بین ۰۴۹/۰ – ۵/۰ و از کشت نیشکر ایستگاه شوشتر بین ۰۷۱/۰ -۳ و از کشت نیشکر ایستگاه آبادان بین ۰۸۵/۰ -۳ متغیر تعیین شد. در مدل رگرسیون خطی کشت برنج (۱۷/۱)، در مدل IPCC_EF کشت های گندم (۵/۰)، و نیشکر (۳) بیش ترین مقدار تصاعد گاز اکسید نیتروس تن در هکتار در سال به دست آوردند. با توجه به نتایج شاخص های آماری برای چهار مدل DAYCENT، DNDC، YLRM و IPCC_EF جهت برآورد گاز اکسید نیتروس، به ترتیب، ضریب تعیین (۸۶/۰، ۹۴/۰، ۹۹/۰ و ۸۲/۰)، ریشه میانگین مربعات خطا (۰۳/۰، ۰۱ /۰، ۵۸/۰و ۲۶/۰) و کارایی مدل (۵۵/۰، ۹۴/۰، ۸۷/۱۴۷- و۶۳/۳۰-) تعیین شد. در مقایسه با مقادیر مشاهده شده ، مدل DAYCENT برای ذرت، مدل DNDC برای برنج، مدل رگرسیون خطی برای کشت نیشکر ایستگاه آبادان عملکرد خوبی را نشان دادند. با توجه به نتایج شاخص ضریب تعیین، مدل های YLRM و DNDC و بر اساس کارایی مدل DNDC بیش ترین دقت را به دست آوردند.

Nitrous oxide, Greenhouse gas, DNDC model, IPCC_EF model, YLRM linear regression model