فاطمه ترابی - دانشیار گروه جمعیت شناسی، دانشگاه تهران، تهران، ایران
حبیب الله صادقی - دانشجوی دکترای جمعیت شناسی دانشگاه تهران، تهران، ایران

شاخص عملکرد محیط زیست، بر اساس ۲۲ شاخص محیط زیستی ازجمله منابع آب، آلودگی هوا، تنوع زیستی و تغییرات آب و هوایی محاسبه می گردد. این شاخص عملکرد سیاست ها و برنامه های کشورها در زمینه کاهش معضلات محیط زیستی، حفاظت از محیط زیست و مدیریت منابع طبیعی را موردسنجش و ارزیابی کمی قرار می دهد. به همین دلیل شناسایی وضعیت زیر ابعاد، واکاوی علل نوسانات و شناسایی عوامل تعیین کننده پایداری شاخص عملکرد محیط زیست از اهداف این مقاله است. داده های شاخص عملکرد محیط زیست از وب سایت دانشگاه ییل آمریکا و متغیرهای کلان اقتصادی و جمعیتی نیز از داده های بانک جهانی (۲۰۱۰ تا ۲۰۱۸) تهیه شده اند. برای تحلیل داده ها از روش تحلیل پیشینه واقعه استفاده شده است. نتایج نشان داد که احتمال پایداری شاخص عملکرد محیط زیست در کشورهای موردمطالعه ۴۵/۰ است. همچنین پس از تعدیل سایر متغیرها، پایداری شاخص عملکرد محیط زیست با متغیر امید زندگی در بدو تولد رابطه مثبت و با متغیرهای میزان شهرنشینی و میزان رشد جمعیت رابطه منفی دارد. به این ترتیب، در کشورهای خاورمیانه و شمال آفریقا تاثیرگذاری متغیرهای جمعیتی از متغیرهای اقتصادی بیشتر است که لزوم تاکید ویژه سیاست گذاران بر عوامل جمعیتی در طراحی و اعمال سیاست های معطوف به پایداری شاخص عملکرد محیط زیست را نشان می دهد.

محیط زیست, تعیین کننده های اقتصادی, تعیین کننده های جمعیتی, تحلیل پیشینه واقعه, خاورمیانه و شمال آفریقا