نرگس انتقام کش - دانش آموخته کارشناسی، دانشکده منابع طبیعی و محیط زیست، دانشگاه فردوسی مشهد، ایران
مهدی کلاهی - استادیار گروه مرتع و آبخیزداری، دانشکده منابع طبیعی و محیط زیست، پژوهشکده آب و محیط زیست، دانشگاه فردوسی مشهد، ایران
حسین محمودی - استادیار گروه کشاورزی اکولوژیک، پژوهشکده علوم محیطی، دانشگاه شهید بهشتی، تهران، ایران

پژوهشهای زیادی به مسایل اجتماعی- اقتصادی روستاییان و علل مهاجرت آنان پرداختهاند. ولی در اکثر این مطالعات، تاثیر شرایط حوضه آبخیز، جنبههای محیطی و عامل طبیعت اصلا یا کمتر مورد بررسی قرار گرفته است. این مقاله به دنبال آن است که کنار مولفههای اجتماعی، فرهنگی، اقتصادی، سیاستی و رفاهی، عامل طبیعت را نیز مورد بررسی قرار دهد تا اولویت تاثیر آنها بر مقوله روستازیستی، روستاگزینی یا روستاگریزی مشخص شود. منطقه مورد مطالعه، روستاهای بخش حوضه قوشخانه شهرستان شیروان بوده که از طریق فرمول کوکران و به صورت خوشهای و سپس تصادفی سیستماتیک خانوارهای نمونه، انتخاب و مورد آماربرداری قرار گرفتند. طبق نتایج، مولفه های طبیعی، اجتماعی، اقتصادی و رفاهی، رابطه معناداری با روستازیستی دارند. تاثیر بالای عامل طبیعی، اهمیت منابع طبیعی را بر پایداری اجتماعات روستایی برجسته میسازد. به هر حال، ضرورت بازنگری و یا تهیه طرحهای منابع طبیعی منطقهمحور، رویکرد کارآفرینی سبز، ایجاد کسب و کارهای اکولوژیکی، و انجام آیندهپژوهشی با توجه به عامل طبیعی، نویدبخش حرکت به سمت پایداری زیستی به ویژه در جوامع روستایی است.

اقتصاد روستا, اقتصاد منابع طبیعی, شرایط آبخیز, عامل طبیعی, سیستم اجتماعی-اکولوژیکی