کاربرد ماتریس ریاضی در ارزیابی آثار توسعه کارخانه کمپوست (مطالعه موردی: کارخانه کمپوست شهرستان گلپایگان)

امروزه، تولید زباله به دلیل افزایش جمعیت و کاهش زمین های در دسترس با چنان سرعتی در حال افزایش است که با وجود پیشرفت علوم و فن آوری، مدیریت آن ها به یک مساله بغرنج تبدیل شده است. یکی از جالب ترین گزینه ها در مدیریت مواد زاید جامد، تولید کمپوست است که دارای صرفه اقتصادی و فواید محیط زیستی قابل توجهی است. با این حال، کارخانه کمپوست می تواند آثار زیانبار محیط زیستی نیز به همراه داشته باشد. از این نظر، انتخاب مکان مناسب برای محل دفن زباله و کارخانه های کمپوست، یکی از وظایف مهم در برنامه مدیریت مواد زاید در جوامع در حال توسعه است. ماتریس ریاضی یکی از روش های ارزیابی آثار توسعه است که می تواند به کمک سامانه اطلاعات جغرافیایی (GIS) جهت ارزیابی آثار منفی استقرار صنایع کمپوست، به کار رود. در روش ماتریس ریاضی، ابتدا معیارهای مهم جهت مکان یابی کارخانه کمپوست بررسی می شوند. سپس، تمامی آثار در محیط GIS به صورت کمی در می آیند و در گام بعد، اقدام به بررسی معنی داری آثار می شود. در ماتریس ریاضی برای هر کدام از پارامترها معنی دار بودن اثر با استفاده از هفت معیار بزرگی، وسعت و مدت اثر، اثرات هم بیشی، آثار تجمعی، فاکتور اختلاف نظر و معیار جبران محاسبه می شوند و با بررسی معنی داری آثار، مکان مناسب جهت احداث کارخانه کمپوست مشخص می گردد. در تحقیق حاضر، شهرستان گلپایگان واقع در استان اصفهان برای مکان یابی کارخانه کمپوست انتخاب شد. سپس، سه گزینه مکانی پیشنهاد شده جهت بررسی و اولویت بندی برای ساختن کارخانه کمپوست مورد مطالعه قرار گرفتند. گزینه ها به روش مقایسه توان و استفاده برای ارزیابی کلی و کیفی و روش ماتریس ریاضی، مورد بررسی قرار گرفتند. با توجه به نتایج، مشخص شد. گزینه ۳ اولویت اول، گزینه ۲ اولویت دوم و در نهایت گزینه ۱ اولویت سوم را به خود اختصاص می دهد. روش ماتریس ریاضی با داشتن انعطاف پذیری و دخالت دادن عوامل جبران اثر و اختلاف نظر، امکان تعامل سازنده میان توسعه دهندگان و ارزیابان را فراهم می آورد و نتیجه جامع تری نسبت به روش های ذهنی به دست می دهد.

Keywords:

ارزیابی آثار توسعه , سامانه اطلاعات جغرافیایی , ماتریس ریاضی , مکان یابی