سید عبدالهادی دانشپور* - استادیار گروه شهرسازی دانشگاه علم و صنعت تهران
پانته آ پریور - دانش آموخته کارشناسی ارشد مهندسی طراحی محیط زیست دانشگاه علوم و تحقیقات تهران

این پژوهش، در رابطه با رود دره کن یکی از ۹ رود دره شهری که در شهر تهران جاری است، با هدف ارتقای عملکردهای اکولوژیک و زیبایی شناختی آن انجام شده است. حضور رود دره های شهری به ویژه در مناطق خشک و نیمه خشک مانند تهران به واسطه عملکردهای اکولوژیکی اهمیت ویژه ای دارند. برای ارتقای کیفیت عملکرد اکولوژیکی و زیبایی شناختی منظر رود دره کن، از الگو واره حرفه ای در ارزیابی کیفیت بصری منظر استفاده شده است. در این الگو واره، ارزیابی بر اساس معیارهای اکولوژیکی و زیبایی شناختی انجام می شود. در راستای انجام این مطالعه، محدوده مورد نظر در مسیر رود دره کن براساس معیارهای فوق طراحی شد. در طرح راهبردی ارایه شده در این پژوهش، به حفظ یکپارچگی منظر، ارتقای پایداری منظر، تقویت روح فرهنگی و طبیعی مکان توجه شده است. ارزیابی کیفیت بصری منظر با استفاده از فرایند تحلیل سلسله مراتبی این طرح در کنار دو گزینه دیگر که شامل رهاسازی در وضع موجود و طرح پیشنهاد شده از طرف شهرداری است، انجام شد. در این پژوهش، با استفاده از نتایج حاصل از پرسش نامه تخصصی، ضریب اهمیت هر معیار با روش مقایسه دو به دو مشخص و در مرحله بعد، بر اساس وزن معیارهای مشخص شده و قضاوت کارشناسان روی سه گزینه پیشنهادی، طرح راهبردی ارایه شده در این پژوهش به عنوان طرح برتر انتخاب شد. براساس نتایج این بررسی، کاربرد فرایند تحلیل سلسله مراتبی در ارزیابی، برای کمی سازی معیارهای کیفی بسیار اثربخش است.

فرایند تحلیل سلسله مراتبی, معیارهای اکولوژیکی, معیارهای زیبایی شناسی, طراحی اکولوژیکی