ضیاءالدین باده یان* - استادیار، دانشکده کشاورزی، دانشگاه لرستان
زهرا مشایخی - دانشجوی دکتری رشته محیط زیست، دانشکده منابع طبیعی، دانشگاه تهران
لعبت زبردست - استادیار، دانشکده محیط زیست، دانشگاه تهران
نغمه مبرقعی - استادیار، پژوهشکده علوم محیطی، دانشگاه شهید بهشتی

اثر گلخانه ای یکی از بزرگ ترین مسایل محیط زیستی حال حاضر دنیا به شمار می رود. اکوسیستم های جنگلی نقش مهمی در کاهش انتشار دی اکسیدکربن- به عنوان مهم ترین گاز گلخانه ای- ایفا می کنند. در این مطالعه، میزان ترسیب کربن در زیست توده گیاهی و خاک در دو توده خالص و آمیخته راش در بخش گرازبن جنگل خیرود برآورد و ارزش گذاری شده است. میزان کربن ذخیره شده در اندام های هوایی و زیرزمینی درختان جنگلی با استفاده از فرمول فتوسنتز تعیین شده است. برای برآورد میزان ترسیب کربن در افق های معدنی و آلی خاک، به ترتیب روش های تجربی واکلی- بلاک و روش احتراق در کوره مورد استفاده قرار گرفته است. نتایج حاصل از تجزیه و تحلیل های آماری حاکی از وجود اختلاف معنی دار در میزان ترسیب کربن در زیست توده گیاهی و افق های آلی و معدنی خاک در دو توده خالص و آمیخته راش است و توده خالص راش کربن بیشتری را ذخیره می کند (۲/۵۹۳۴ تن در توده آمیخته راش و ۷/۷۲۸۴ تن در توده خالص راش). جهت ارزش گذاری این خدمت اکوسیستمی، از روش هزینه های خسارت اجتناب شده استفاده شد. ارزش کارکرد ترسیب کربن توسط این اکوسیستم ها نیز از طریق هزینه هایی که در غیاب آن ها عاید جامعه می شود، برآورد شد. نتایج نشان دادند که توده خالص راش از ارزش اقتصادی معادل ۵/۹ میلیون ریال (هکتار/ سال) و عرصه توده آمیخته راش از ارزشی معادل ۳/۸ میلیون ریال (هکتار/ سال) از بعد کارکرد ترسیب کربن برخوردار است. بدیهی است آگاهی از این گونه ارزش ها به سیاست گذاران در امر حفاظت و تخصیص منابع مالی به ویژه در شرایطی که محدودیت بودجه وجود دارد، کمک شایانی خواهد نمود.

Carbons equestration, Pure and mixed beech stands, Damage cost avoided method