سید علی جوزی* - دانشیار گروه محیط زیست، دانشکده فنی و مهندسی، دانشگاه آزاد اسلامی واحد تهران شمال
مینا ابراهیمی - دانش آموخته دوره کارشناسی ارشد رشته علوم محیط زیست- ارزیابی و آمایش سرزمین، دانشکده محیط زیست و انرژی، دانشگاه آزاد اسلامی واحد علوم و تحقیقات تهران

ارزیابی ریسک محیط زیست، فرایند تعیین کمیت وکیفیت ریسک به وسیله تحلیل خطرات بالقوه در پروژه با در نظر گرفتن حساسیت یا آسیب پذیری محیط پیرامونی است. هدف اصلی در این تحقیق، تعیین معیارها و تخمین ریسک محیط زیستی خطوط ریلی با استفاده از تلفیق روش تصمیم گیری چند معیاره و روش ارزیابی ریسک اکولوژیکی با تکنیک YAPP می باشد. به همین منظور در این مطالعه، راه آهن غرب کشور (مسیر سمنگان- کرمانشاه- خسروی) به طول تقریبی ۵۸۲ کیلومتر به مثابه مطالعه موردی انتخاب شد. نرم افزارهای مورد استفاده در این مطالعه نرم افزارExpert Choice به منظور وزن دهی به معیارهای به دست آمده با استفاده از نظر کارشناسان و با استعانت از پرسشنامه دلفی و نرم افزار Arc GIS ۹.۳ جهت تولید نقشه های احتمال وقوع خطر و شدت اثر می باشد. پهنه بندی ریسک خط آهن غرب کشور مبین آن است که حدود ۸۰ درصد طول مسیر از ریسک با سطح کم و ناچیز برخوردار است، کمترین میزان ریسک در کیلومترهای ۱۵۵-۱۵۳ مسیر (حوالی شهرستان تویسرکان در استان همدان) و منطقه ای در کیلومتر ۴۷۹ (شهرستان سر پل ذهاب در استان کرمانشاه)می باشد. سطح ریسک متوسط در نقاطی حدفاصل کیلومترهای ۸۰-۴۷ مسیر در حوالی شهرستان ملایر در استان همدان و کیلومتر ۲۵۰-۲۴۰ حد فاصل شهرستان های صحنه و هرسین در استان کرمانشاه واقع شده است. مناطقی در کیلومترهای ۴۸۵-۴۸۰ مسیر، واقع در محدوده شهرستان کرمانشاه در استان کرمانشاه به دلیل استقرار طرح بر روی اراضی با پتانسیل روانگرایی بالا محدوده با ریسک بالا شناخته شدند.

Environmental risk assessment, Railroad, Analytical Hierarchy Process, Geographic information system, YAPP method, Western railway corridor of Iran