محمدصادق فرهادینیا٭ - دانشجوی دکتری محیط زیست ،انجمن یوزپلنگ ایرانی
هومن جوکار - کارشناس محیط زیست، پروژه حفاظت از یوزپلنگ آسیایی
افشین دانه کار - دانشیار، گروه محیط زیست، دانشکده منابع طبیعی دانشگاه تهران، کرج
علیرضا جورابچیان - کارشناس بازنشسته سازمان حفاظت محیط زیست

برنامهریزی و مدیریت راهبردی برای حفاظت از محیطزیست، امروزه یکی از رایجترین ابزار تصمیمگیری در بسیاری از مناطق دنیا بهشمار میرود که رویکردهای متعددی نیز در این زمینه توسعه یافته است. پژوهش حاضر، به ارزیابی راهبردی یک دهه تلاش مستمر برای حفاظت از نادرترین گونه جانوری ایران، با استفاده از مدل SWOT میپردازد که یکی از نخستین نمونههای مطالعاتی برای مدیریت حیاتوحش در ایران میباشد. هدف از این تحقیق، ارزیابی موقعیت تلاشهای صورت گرفته برای حفظ این گونه و زیستگاههایش در کشور و ارایه رهیافتهای مناسب جهت اتخاذ برای اولویتبندی فعالیتهای آتی است که براساس نظر ۲۰ نفر از کارشناسان و مدیران دستاندرکار از سرتاسر حوزه انتشار این گونه درکشور تدوین شده است .پس از شناسایی و ارزشیابی عوامل درونی و بیرونی ،موقعیت راهبردی برنامه حفاظت از یوزپلنگ آسیایی در ایران «تهاجمی» شناخته شد، بدین معنا که با بهره جستن از فرصتها، میتوان نقاط قوت را افزایش داد و روبه جلو حرکت نمود. در مرحله بعد ،۵ راهبرد اصلی جهت دستیابی به چشم انداز تدوین شد که عبارت از ۱. ارتقا و حفاظت از شبکه زیستگاهها، ۲. توانمندسازی جوامع محلی ،۳. ارتقای حفاظت فیزیکی همراه با راهاندازی مرکز تکثیر در اسارت ،۴. استمرار برنامه پایش جمعیت یوز و طعمههای آن و ۵. ارتقای سازوکارهای قانونی برای حمایت از یوز در سطح ملی و همچنین توسعه پشتیبانیهای بینالمللی میباشد. این راهبردها به تفصیل در پایان مقاله مورد بحث قرار گرفته و پیشنهاد مربوطه ارایه شده است.

Asiatic cheetah, SWOT Analysis, Strategic planning, Conservation, Iran