ابوالقاسم گل خندان - اقتصاد بخش عمومی، دانشگاه لرستان، خرم آباد
فاطمه معظمی نژاد - گروه اقتصاد، دانشگاه علوم و تحقیقات، اهواز

طی دهه های اخیر، نگرانی در مورد گرم شدن کره زمین در نتیجه انتشار گازهای گلخانه ای، افزایش یافته است. بر این اساس شناسایی عوامل موثر بر انتشار گازهای گلخانه ای از اهمیت خاصی برخوردار می باشد. در این راستا، هدف اصلی پژوهش حاضر، بررسی هم زمان رابطه های کوتاه مدت و بلندمدت بین رشد اقتصادی، جمعیت، مصرف انرژی و تجارت با میزان انتشار گاز CO۲ (به عنوان شاخص کیفیت محیط زیست) در کشورهای منطقه منا با استفاده از داده های دوره ی زمانی ۲۰۱۳-۱۹۹۰ است. به این منظور، نخست مدل پژوهش تصریح و پس از انجام آزمون های معمول ریشه واحد و هم انباشتگی در داده های ترکیبی، به‎منظور برآورد ضرایب کوتاه مدت و بلندمدت از روش میانگین گروهی تلفیقی (PMG) استفاده شده است. نتایج، نشان دهنده تاثیر مثبت رشد اقتصادی (درآمد سرانه) بر انتشار گاز CO۲ در بلندمدت و کوتاه مدت برای کشورهای منطقه منا است؛ که نشان می دهد این کشورها در قسمت صعودی منحنی کوزنتس قرار دارند. هم چنین اثر جمعیت، مصرف انرژی و تجارت روی آلودگی هوا در کوتاه مدت و بلندمدت در کشورهای منطقه منا مثبت است؛ به گونه ای که با افزایش یک درصدی در متغیرهای جمعیت، مصرف انرژی و تجارت، میزان انتشار گاز CO۲ در بلندمدت به ترتیب ۳۶/۰، ۸۸/۰ و ۱۵/۰ درصد و در کوتاه مدت به ترتیب ۱۶/۰، ۵۲/۰ و ۰۷/۰ درصد افزایش خواهد یافت. بنابراین می توان گفت که در کشورهای منطقه منا، افزایش رشد اقتصادی، جمعیت، مصرف انرژی و تجارت، افزایش میزان انتشار گاز CO۲ را به همراه خواهد داشت.

درآمد سرانه, جمعیت, مصرف انرژی, تجارت, آلودگی هوا