محمد هادی ابوالحسنی - استادیار، گروه محیط زیست، دانشکده کشاورزی و منابع طبیعی، دانشگاه آزاد اسلامی واحد اصفهان (خوراسگان)، اصفهان، ایران
نیلوفر پیرستانی - دانشجوی دکتری، گروه محیط زیست، دانشکده کشاورزی و منابع طبیعی، دانشگاه آزاد اسلامی واحد اصفهان (خوراسگان)، اصفهان، ایران
فهیمه طهماسبی - کارشناسی، گروه محیط زیست، دانشکده کشاورزی و منابع طبیعی، دانشگاه آزاد اسلامی واحد اصفهان (خوراسگان)، اصفهان، ایران

آلودگی آب با ترکیبات نفتی یکی از مهمترین معضلات محیط زیستی در کشور های نفت خیز محسوب می شود. زیرا، می تواند تاثیرات نامطلوبی بر سلامت انسان و محیط زیست بر جای بگذارد. استفاده از روش های بهینه و کارآمد برای تصفیه پساب های حاوی مواد نفتی کاملا ضروری می باشد. روش های مختلفی برای پاکسازی آلودگی های نفتی و مشتقات آن وجود دارد. در این پژوهش، از جاذب پوست برنج به عنوان جاذب آلی برای حذف آلودگی نفتی از پساب استفاده شد. در ابتدا با استفاده از آنالیز طیف سنجی تبدیل فوریه مادون قرمز (۱) ترکیب شیمیایی پوست برنج تعیین، سپس آزمایشات جذب به صورت ناپیوسته با استفاده از محلول های آزمایشگاهی حاوی نفت انجام گرفت و شرایط بهینه جذب با تغییر فاکتور های موثر بر جذب که شامل pH، غلظت اولیه آلوده کننده، زمان تماس و مقدار جاذب بر میزان جذب در سطوح مختلف بود، مورد بررسی قرار گرفت و میزان جذب نفت به روش وزنی تعیین شد. در نهایت استفاده از جاذب برای پساب آزمایشگاهی مورد مطالعه قرارگرفت. بیشترین کارایی جاذب، برای جذب نفت با استفاده از جاذب پوست برنج در زمان ۱۵ دقیقه مشاهده شد که اختلاف معنی داری با دیگر زمان های تماس داشت (میزان ۷۷/۷۹ درصد جذب؛ ۰۵/۰P<) و کمترین مقدار آن با اختلاف معنی داری در ۳ دقیقه دیده شد (میزان ۹۳/۶۵ درصد جذب). بیشترین میزان جذب پوست برنج در ۵=pH و ۳=pH مشاهده شد که این دو pH با یکدیگر اختلاف معنی داری نداشتند اما با دیگر pH ها اختلاف معنی داری داشت (میزان ۵۷/۷۶ و ۳۴/۷۵ درصد جذب- ۰۵/۰P<) و کمترین درصد جذب در ۹=pH دیده شد که اختلاف معنی داری با سایر pH ها نداشت (میزان ۹۳/۵۸ درصد جذب- ۰۵/۰P<). تاثیر مقادیر جاذب پوست برنج در ۵/۱ گرم در لیتر با اختلاف معنی داری بیشتر از دیگر مقدار جاذب ها بود (میزان ۱۱/۸۴ درصد جذب؛ ۰۵/۰P<) و کمترین درصد جذب با اختلاف معنی داری نسبت به سایر مقادیر در ۲۵/۰ گرم در لیتر مشاهده شد (میزان ۵۸/۶۲ درصد- ۰۵/۰˂P). برازش هم دما های جذب سطحی نشان داد که جذب نفت توسط پوست برنج با مدل فروندویچ مطابقت داشت (۹۸/۰=R۲). از این رو می توان نتیجه گرفت که جاذب پوست برنج کارایی بالای در جذب نفت از پساب دارد و می تواند در تصفیه فاضلاب های صنعتی مورد استفاده قرار گیرد.

آلودگی نفتی, پساب ساختگی, پوست برنج, فاکتورهای موثر بر جذب