وحید قنبری - دانشجوی دکتری، گروه حسابداری، واحد شاهرود، دانشگاه آزاد اسلامی، شاهرود، ایران
محمدرضا عبدلی - دانشیار، گروه حسابداری، واحد شاهرود، دانشگاه آزاد اسلامی، شاهرود، ایران
حسن ولیان - استادیار، گروه حسابداری، واحد شاهرود، دانشگاه آزاد اسلامی، شاهرود، ایران

در گذشته، شرکت ها به حسابداری مسایل محیط زیستی توجه نکرده یا کم تر توجه می کردند اما در حال حاضر حسابداری محیط زیستی به عنوان یکی از رویکردهای استراتژیک در توسعه پایدار محسوب می شود که سبب کسب موفقیت های بیشتر در عرصه های رقابتی برای شرکت ها می شود. هدف این پژوهش طراحی الگوی اثربخشی مکانیزم های نوآورانه حسابداری محیط زیستی با هدف توسعه پایدار شرکت های بورس اوراق بهادار براساس تحلیل داده بنیاد می باشد. روش شناسی این تحقیق از حیث نتیجه، جز تحقیقات توسعه ای، از حیث هدف جز تحقیقات اکتشافی و از حیث روش اجرای کار کیفی می باشد. جامعه ی آماری پژوهش شامل ۱۴ نفر از متخصصان حسابداری بودند که از طریق روش نمونه گیری نظری انتخاب شدند و براساس روش شناسی کیفی از طریق تحلیل تئوری زمینه ای (تحلیل داده بنیاد) و با انجام مصاحبه داده های لازم جمع آوری و کدگذاری باز، انتخابی و محوری انجام گرفت و در نهایت مدل پژوهش براساس چارچوب تئوریک طراحی شد. نتایج پژوهش یک سازه از علل زمینه ای ایجادکننده اثربخشی مکانیزم های حسابداری محیط زیستی با هدف توسعه پایدار را معرفی نمود که در آن دو بعد مکانیزم های خرد و مکانیزم کلان تحلیل شدند. در بعد مکانیزم خرد سه بعد فرعی شامل مکانیزم های حسابداری ارزشی، مکانیزم های حسابداری توسعه ای و مکانیزم های حسابداری مالی تعیین شدند و در بعد مکانیزم کلان نیز دو بعد مکانیزم قانونی و مکانیزم فرهنگی تبیین گردیدند. نتایج این تحقیق در ارتقای کیفی توسعه پایدار شرکت ها با به کارگیری حسابداری محیط زیستی اثربخش کمک نماید و سبب کسب مزیت رقابتی شرکت ها و موفقیت بیشتر در عرصه های رقابتی شود.

مکانیزم خرد حسابداری محیط زیستی, مکانیزم کلان حسابداری محیط زیستی, توسعه پایدار, تحلیل داده بنیاد