فرزاد مندنی - گروه تولید و ژنتیک گیاهی، دانشکده کشاورزی، دانشگاه رازی، کرمانشاه، ایران
محسن پاشایی - گروه تولید و ژنتیک گیاهی، دانشکده کشاورزی، دانشگاه رازی، کرمانشاه، ایران
دانیال کهریزی - گروه بیوتکنولوژی، دانشکده کشاورزی، دانشگاه تربیت مدرس، تهران، ایران.

این مطالعه به منظور بررسی تاثیر تاریخ کاشت و کود نیتروژن بر کارآیی جذب و مصرف نیتروژن گیاه کاملینا در شرایط مزرعه دیم تحت شرایط اقلیمی شهرستان کرمانشاه در سال زراعی ۹۹- ۱۳۹۸ انجام شد. آزمایش به صورت کرت های خرد شده در قالب بلوک های کامل تصادفی در سه تکرار در مزرعه تحقیقاتی دانشگاه رازی انجام شد. فاکتور کرت اصلی، تاریخ کاشت (سوم آبان، ۱۸ آبان و ۳۰ آبان ماه) و فاکتور کرت فرعی، سطوح کود نیتروژن (۰، ۵۰، ۱۰۰، ۱۵۰ کیلوگرم در هکتار) بود. صفات مورد ارزیابی عبارت از درصد پروتئین دانه، عملکرد پروتئین دانه، شاخص برداشت نیتروژن و کارآیی جذب، مصرف و بهره وری نیتروژن بودند. نتایج نشان داد که تاریخ کاشت و کود نیتروژن بر صفات مورد بررسی تاثیرگذار بودند. در تیمار حداکثر مصرف کود نسبت به شاهد، درصد و عملکرد پروتئین دانه به ترتیب ۰/۳۹ و ۸/۱۲۸ درصد افزایش یافتند. بیشترین میزان کارآیی جذب (۸۱/۰ کیلوگرم نیتروژن کل گیاه بر کیلوگرم نیتروژن خاک) و مصرف نیتروژن (۴/۱۱ کیلوگرم دانه بر کیلوگرم نیتروژن) مربوط به تاریخ کاشت ۱۸ آبان و کمترین آن در تاریخ کاشت ۳۰ آبان مشاهده شد. افزایش میزان مصرف کود نیتروژن باعث کاهش کارآیی جذب (۸/۶۴ درصد)، مصرف (۷/۶۳ درصد) و بهره وری (۳/۵۱ درصد) نیتروژن در تیمار ۱۵۰ کیلوگرم نیتروژن در هکتار در مقایسه با تیمار عدم مصرف نیتروژن شد. به طور کلی، نتایج این مطالعه نشان داد که بازدهی صفات مورد ارزیابی در تاریخ کاشت دوم بالاتر بود و با افزایش میزان مصرف نیتروژن، بهره وری نیتروژن کاملینا به تدریج کاهش یافت.

شاخص برداشت نیتروژن, عملکرد پروتئین دانه, کارآیی جذب نیتروژن, کارآیی مصرف نیتروژن