داود نیک نژاد - سازمان تحقیقات، آموزش و ترویج کشاورزی

اندازه گیری مقدار رطوبت خاک به روش های مختلف صورت می گیرد که می توان به روش هایی مانند روش های وزنی و حجمی، اشعه گاما، و انعکاس سنجی زمانی اشاره نمود. روش های مستقیم زمان بر بوده و دست خوردگی نمونه خاک را به همراه داشته و برخی روش های غیرمستقیم دارای خطرات تشعشع مواد رادیواکتیو است. از بین این روش ها، روش[۱]TDR که جزو روش های انعکاس سنجی زمانی می­باشد روشی سریع و بی خطر است و به همین دلیل مورد توجه قرار گرفته و در خاک های با شرایط عادی نتایج قابل قبولی می دهد؛ اما، برای خاک های شور این روش قادر به اندازه گیری مقدار رطوبت خاک نیست. هدف این پژوهش ساخت حسگرهایی بوده که دستگاه TDR با استفاده از آن ها قادر به اندازه گیری مقدار رطوبت در خاک های ریزبافت شور باشد. با ساخت این حسگرها می توان رطوبت خاک های شور را با دستگاه TDR اندازه گیری نمود و در صورت مشاهده خطا می توان با ارائه مدل های واسنجی مناسب مقدار واقعی رطوبت خاک را به دست آورد‎. ‎برای این منظور یک خاک ریزبافت از ایستگاه تحقیقات تکمه داش تهیه گردیده و با افزودن مقادیر متفاوتی از نمک به آن، نمونه خاک هایی با مقادیر رسانایی الکتریکی ۲۰، ۳۵ و ۵۰ دسی زیمنس بر متر با تراکم طبیعی آماده شد. پس از تعیین نوع روکش مناسب برای پوشش دار نمودن میله حسگر رطوبتی که ماده پلیمری است، با آزمون و خطا، طول روکش مورد استفاده در میله وسطی حسگر رطوبتی برای خاک مذکور با شوری های یادشده در یک رطوبت مشخص تعیین گردید، که برابر طول میله حسگر رطوبتی بود. سپس حسگر های پوشش دار شده برای اندازه گیری دیگر رطوبت های خاک آزمایش شد و مدل های واسنجی مناسب به­دست آمد. با وارد کردن مقدار رطوبت حجمی اندازه گیری شده به روش TDR در مدل ها می توان مقدار رطوبت خاک های ریزبافت شور را با دقت خوبی برآورد کرد.   [۱] - Time domain  reflectometry

روکش, حسگر رطوبتی, واسنجی, انعکاس سنجی