امید میلان لوئی - دانشجوی دکتری حقوق کیفری و جرم شناسی دانشگاه آزاد اسلامی واحد قم

مواد مخدر، یکی از چالش های مهم جوامع در عصر حاضر است که همچنان بر دامنه آن افزوده می شود. همچنین تولید مواد مخدر صنعتی و آزمایشگاهی، بحران های نوظهوری را برای جوامع و دولت ها به وجود آورده است. یکی از راهکارهای مهار این بحران در سیاست کیفری کشورها، توسل به جرم انگاری و مبارزه کیفری با این پدیده است. با بررسی سابقه تقنینی در کشور ما نیز می توان مشاهده نمود که از همین شیوه استفاده شده و در مقاطع مختلف تاریخ، قوانین متعددی تصویب و اجرا گردیده است. بعد از پیروزی انقلاب اسلامی و با تصویب قانون مبارزه با مواد مخدر جدید، سیاست کیفری ایران بر پایه تشدید مجازات جرایم مربوط به مواد مخدر استوار گردید و همه موضوعات و جهات آن، جرم انگاری شد. مقنن در این قانون با استفاده از منطق ریاضی یا ارسطویی، ضمن جرم انگاری مصرف مواد مخدر، با لحاظ میزان مواد مخدر، اقدام به تعیین مجازات نمود و همه انواع مواد مخدر را مورد توجه قرار داد و مجازات های شلاق، حبس و اعدام را به وفور در آن جای داد. این درحالی است که با تامل و مطالعه در سیاست تقنینی کشورهای موفق در امر مهار جرایم مواد مخدر به ویژه کشورهای اروپایی، درمی یابیم که این گونه نبوده اند و در برخی از این کشورها همه انواع مواد مخدر مورد حکم مقنن قرار نگرفته اند. شلاق و اعدام از زرادخانه کیفری آنها حذف شده و حمل و نگهداری مقدار کم مواد مخدر برای مصرف شخصی، جرم انگاری نشده است. فروش و تحویل مواد مخدر در داروخانه ها برای مصارف دارویی، مجاز اعلام شده است و ...؛ لذا می توان با مطالعه تطبیقی سیاست کیفری کشورهای موفق در مهار بحران مواد مخدر و استفاده از تجربیات آنها، در سیاست تقنینی کشورمان در امر برخورد با جرایم مربوط به مواد مخدر تجدیدنظر نمود.

مواد مخدر, جرم زدایی, سیاست کیفری