عبدالرضا ظهیری - دانشگاه علوم کشاورزی گرگان
فهیمه مستخدمین - دانش آموخته کارشناسی ارشد مهندسی عمران

تاکنون کاربرد روش ماسکینگام در رودخانه های چندشاخه ای به دلیل کمبود داده های مشاهداتی سیلاب محدود بوده است. در روش ماسکینگام برای کل بازه رودخانه، دو پارامتر x و K واسنجی می شوند. در این مطالعه از روش ماسکینگام چندبازه ای برای روندیابی سیل در یک رودخانه چندشاخه ای استفاده شد. به این منظور، سیستم رودخانه چندشاخه ای شامل آبراهه اصلی، شاخه فرعی و بازه انتهایی رودخانه بعد از تلاقی به چند بازه تقسیم شده و برای هر بازه، محاسبات مدل ماسکینگام به صورت مجزا اجرا می شود. در این صورت پارامترهای ماسکینگام چندبازه ای به دست خواهند آمد. اجرای مدل ماسکینگام چندبازه ای در سیستم چندشاخه ای رودخانه تجن واقع در استان مازندران نشان داد که مدل سه بازه ای دارای بهترین دقت است. مجموع مربعات خطا برای مدل های ماسکینگام یک بازه ای، دوبازه ای و سه بازه ای به ترتیب حدود ۴۲۲، ۲۶۲ و ۲۲۲ (m۳/s)۲ بدست آمد که بیانگر دقت قابل قبول نتایج روندیابی سیل در حالت ماسکینگام چندبازه ای است. دبی اوج هیدروگراف مشاهداتی سیلاب خروجی از حوضه رودخانه حدود ۷/۶۱ مترمکعب بر ثانیه و در حالت ماسکینگام یک، دو و سه بازه ای حدود ۷/۵۵، ۳/۵۸ و ۹/۵۸ مترمکعب بر ثانیه بدست آمد. به این ترتیب خطای این مدل در برآورد دبی اوج هیدورگراف خروجی در سه حالت یک، دو و سه بازه ای حدود ۷/۹، ۵/۵ و ۵/۴ درصد است. همچنین حجم واقعی سیلاب خروجی از حوضه مورد مطالعه حدود ۵۳/۲ میلیون مترمکعب بدست آمد در حالی که این حجم در حالت های ماسکینگام یک، دو و سه بازه ای به ترتیب حدود ۵۰/۲، ۵۵/۲ و ۵۴/۲ میلیون مترمکعب می باشد.

روندیابی سیل, رودخانه چندشاخه ای, روش ماسکینگام چندبازه ای, شاخه فرعی