ارزیابی تاثیر ایوان در خانه های سنتی تبریز بر میزان تغییرات فاکتور نور روز (نمونه موردی: خانه های بهنام، قدکی، گنجه ای زاده)

چکیده فاکتور نور روز به عنوان یک عنصر مهم در معماری و یک استراتژی مفید در طراحی ساختمان­های کم­ مصرف شناخته شده است. در این میان، ایوان یکی از عوامل تاثیرگذار بر میزان دریافت نور روز است که می­تواند بر کاهش مصرف انرژی مفید واقع شود. نور روز، اثرات مثبت فیزیکی و روانی بر کاربران داشته و از جنبه ­های اصلی در طراحی است؛ لذا، مطالعه حاضر باهدف ارزیابی تاثیر ایوان در خانه های سنتی تبریز بر میزان تغییرات فاکتور نور روز انجام گرفت. در این میان، معماری دوران قاجار به دلیل قرابت به عصر حاضر و ویژگی ساختاری خانه های این دوران یعنی دارابودن ایوان و کاربری فعال بسیاری از آن ها و نیز جامعه آماری بالاتر دارای ارجحیت است؛ بنابراین، خانه های بهنام، قدکی و گنجه ای ­زاده شهر تبریز به ­عنوان نمونه و جامعه آماری انتخاب شدند. در پژوهش حاضر، اطلاعات به روش کتابخانه ای-میدانی گرد آوری شد. در ادامه، میزان نور روز فضاهای پشت ایوان با نرم­ افزار شبیه ساز انرژی ارزیابی گردید. بر اساس شاخص انتخابی، عملکرد ایوان در جهات و فصول مختلف مورد بررسی قرار گرفت. نتایج نشان داد که تاثیر ایوان در میزان نور روز با کاهش ۶۰-۳۰ درصدی در تابستان در مقایسه با کاهش ۳۰-۱ درصدی در زمستان بیشتر است. باتوجه ­به نتایج می­توان چنین استنباط کرد که خانه های سنتی دارای ایوان به­ لحاظ کنترل شرایط روشنایی در فضا نسبت به خانه های فاقد ایوان، عملکرد بهینه ­تری داشته و کیفیت روشنایی در فضاهای پشت ایوان این خانه ها به مراتب نزدیک­تر به حد استاندارد در فصول مختلف سال است.

Keywords:

Keywords: porch , traditional architecture , daylight factor , lighting , simulation , کلمات کلیدی: ایوان , معماری سنتی , فاکتور نور روز , روشنایی , شبیه­ سازی