نعمت الله زکوی - Department of Soil Science, Faculty of Agriculture, Agricultural Sciences and Natural Resources University of Khuzestan, Ahvaz, Iran.
حبیب اله نادیان - Department of Soil Science, Faculty of Agriculture, Agricultural Sciences and Natural Resources University of Khuzestan, Ahvaz, Iran.
بیژن خلیلی مقدم - Department of Soil Science, Faculty of Agriculture, Agricultural Sciences and Natural Resources University of Khuzestan, Ahvaz, Iran.
عبدالامیر معزی - Department of Soil Science, Faculty of Agriculture, Shahid Chamran University of Ahvaz, Ahvaz, Iran.

قارچ‎های میکوریز آربسکولار در بهبود رشد گیاهان و کاهش اثرات منفی آلاینده ها حائز اهمیت‎اند. هدف از این پژوهش بررسی تاثیر مایه زنی قارچ میکوریز بر غلظت عناصر سنگین جعفری (Petroselinum sativum) در یک خاک آلوده به عناصر سنگین در حضور نفت سفید بود. این پژوهش به صورت آزمایش فاکتوریل در قالب طرح پایه کامل تصادفی، با چهار تکرار، در شرایط گلخانه ای انجام شد. فاکتورهای آزمایشی ۱- مایه زنی میکروبی در دو سطح مایه زنی با قارچ میکوریز (Rhizophagus irregularis) و شاهد (بدون مایه زنی میکویز) و ۲- نفت سفید در چهار سطح صفر، ۴، ۸ و ۱۲ میلی لیتر بر کیلوگرم خاک بودند. نتایج نشان داد مایه زنی میکوریز سبب افزایش معنی دار وزن خشک ریشه (۶۱/۱ تا ۱۵۰/۰ درصد) و اندام هوایی (۹/۱ تا ۵۱/۵ درصد)، غلظت فسفر، روی و مس اندام هوایی و غلظت سرب (۱۸/۷ تا ۹۷/۹ درصد) و کادمیوم (۱۳/۳ تا ۹۸/۶ درصد) ریشه شد. درحالی که غلظت سرب (۱۰/۰ تا ۲۹/۲ درصد) و کادمیوم (۱۹/۶ تا ۷۲/۱ درصد) در اندام هوایی را به طور معنی داری کاهش داد. مقدار فاکتور تغلیظ زیستی (BCF) در ریشه (۷/۷۴ درصد) بیشتر از اندام هوایی بوده است. مایه زنی میکوریز سبب کاهش فاکتور انتقال گیاهی (TF) سرب و کادمیم شد. فاکتور انتقال کمتر از یک نشان می دهد که قارچ میکوریزا سرب و کادمیوم را در ریشه غیر متحرک کرده و از انتقال آن ها به اندام هوایی جلوگیری کرده است. ازاین رو مایه زنی میکوریز می تواند با تغلیظ زیستی (BCF) سرب و کادمیوم در ریشه و کاهش انتقال آن ها به اندام هوایی جعفری در خاک های آلوده موثر باشد.

Soil contamination, Heavy metals, Mycorrhiza, آلودگی خاک, عناصر سنگین, میکوریز