محمدقیوم عرفانی - دانش آموخته مجتمع آموزش عالی فقه، جامعه المصطفی العالمیه

پژوهش حاضر از مبانی فقهی نظریه مقاومت در روابط بین الملل بحث می کند. نظریه مقاومت که از سوی کشورهای مخالف وضع موجود نظام بین الملل مطرح شده، برآن است که در نظام بین الملل کنونی، مناسبات معطوف به «سلطه» مطرح است و این نوع مناسبات با اصول اسلامی و انسانی همخوانی ندارد. از همین رو تلاش می کنند تا «مقاومت» را در برابر نظام سلطه عملی و ترویج کنند. مخالفان نظریه مقاومت از سوی دیگر، در تلاش اند این نظریه را بی اساس و فاقد مبانی جلوه دهند. از اینجا این مسئله صورت بندی می شود که نظریه مقاومت در روابط بین الملل، واجد مبانی فقهی یا فاقد آن است. از آن رو که حامیان این نظریه، آن را دارای مبانی فقهی و نظری می دانند، اینک با این پرسش اساسی مواجه خواهیم بود که مبانی فقهی نظریه مقاومت در روابط بین الملل کدام اند؟ در پاسخ پرسش مزبور، پژوهش پیش رو این فرضیه را به آزمون می گذارد که نظریه مقاومت دارای مبانی فقهی مستحکمی، همچون قاعده نفی سبیل، اصل عدالت، قاعده حرمت کمک به گناه و تجاوز، قاعده لاضرر، اصل عزت و نظریه جهاد است. هدف های پژوهش عبارتند از پشتوانه دار کردن نظریه مقاومت به لحاظ فقهی و نظری، کمک به شفافیت آن در ابعاد مختلف و تبیین هر چه بیشتر آن در چارچوب توصیه ششم بیانیه گام دوم انقلاب اسلامی. تحقیق حاضر، با بهره گیری از شیوه توصیفی تحلیلی، ضمن تبیین و تحلیل اصول و قواعد یاد شده، از ادله آنها به این یافته مهم رهنمون می شود که ارتباط مستحکمی بین نظریه مقاومت و هر یک از آن اصول و قواعد در حد بنا و مبنا وجود دارد؛ امری که عمده نوآوری پژوهش حاضر در باره نظریه مقاومت به عنوان مصداقی از نظریه بومی و اسلامی روابط بین الملل بدان معطوف است

فقه, قواعد فقهی, نظریه, نظریه مقاومت, روابط بین الملل, نظام سلطه