مهدیه کشانی - استادیار
اباذر کافی موسوی - استادیار، گروه آموزش معارف اسلامی، دانشگاه فرهنگیان، تهران، ایران

نگاه به دروس تخصصی در راستای خلق موقعیت های تربیتی، رویکردی است که همیشه در محافل تربیتی مورد تائید و استقبال بوده است. در همین راستا، هدف پژوهش حاضر، شناخت گونه های مثل ها و تشبیهات قرآنی جهت استخراج مدل توصیفی آن ها و دریافت دلالت های مرتبط تربیتی برای دروس ادبی می باشد. برای دست یابی به این منظور و به دلیل چندوجهی بودن مقاله حاضر، روش پژوهش ترکیبی از مراحل پدیدارشناسی توصیفی در مرحله رجوع به آیات قرآن، تحلیل و کدگذاری داده ها به شیوه استراتژی داده بنیاد با نرم افزار MAXQDA در سه بخش کدگذاری باز، کدگذاری محوری و کدگذاری انتخابی و روش استنتاج از مبانی در بخش دلالت های تربیتی برای دروس تخصصی است. محققان ابتدا خوانشی کامل از کلیه آیات قرآن داشته و سپس داده های مستخرج را کدگذاری، دسته بندی و گونه شناسی نموده و مدل نهایی استخراج شده را جهت استنباط دلالت های تربیتی، مورد استناد قرار داده اند. نتایج پژوهش حاکی از آن است که ۱۱۲ کد باز در رابطه با مثل ها و تشبیهات در آیات قرآن وجود دارد که در قالب ۴ کد انتخابی انسان، علمی، اعتقادی و قیامت دسته بندی شده اند. چهار دسته فوق در مرحله بعد به شش کد محوری تقسیم شده اند. سپس این داده ها در دو بخش تحلیل داده های ادبی قرآن و فراتحلیل داده های تربیتی استخراج شده و برای دروس ادبی مورد تحلیل قرار گرفته اند.

گونه شناسی, مدل یابی, مثل قرآنی, تشبیهات, قرآن, دلالت های تربیتی, دروس ادبی