کورس کرمی - دانش آموخته کارشناسی ارشد، گروه علوم دامی، دانشکده کشاورزی، دانشگاه ایلام
محمد شمس الهی - استادیار، گروه علوم دامی، دانشکده کشاورزی، دانشگاه ایلام
فرشید فتاح نیا - دانشیار، گروه علوم دامی، دانشکده کشاورزی، دانشگاه ایلام
یحیی محمدی - دانشیار، گروه علوم دامی، دانشکده کشاورزی، دانشگاه ایلام
جبار جمالی - استادیار، گروه علوم دامی، دانشکده کشاورزی، دانشگاه ایلام

در این آزمایش، اثر تزریق مواد معدنی کم نیاز در اواخر آبستنی بر کیفیت آغوز و ایمنی بزهای لری و بزغاله های آنها بررسی شد. برای این منظور از ۳۰ راس بز لری بالغ با میانگین وزن ۴۰ کیلوگرم استفاده شد. دام ها یک ماه قبل از زمان مورد انتظار زایش بر اساس سن و وزن بدن به دو گروه ۱۵ راسی تقریبا یکسان تقسیم و به­طور تصادفی به تیمارهای آزمایشی اختصاص داده شدند. تیمارهای آزمایشی شامل: ۱- بزهای تیمار شاهد (بدون تزریق مواد معدنی کم نیاز) و ۲- بزهای دریافت­کننده محلول حاوی مواد معدنی کم نیاز (مس، منگنز، روی و سلنیوم) بودند. محلول مواد معدنی کم نیاز (یک میلی لیتر) در چهار و دو هفته قبل از زمان مورد انتظار زایش به­صورت زیرجلدی تزریق شد. نمونه های خون بزها در شروع آزمایش و هفت روز قبل از زایش و در بزغاله ها، هفت روز پس از تولد جمع آوری شد. نتایج نشان داد که تزریق محلول مواد معدنی کم نیاز باعث کاهش غلظت مالون دی آلدئید و افزایش غلظت پروتئین کل، شاخص بریکس، فعالیت سوپراکسید دسموتاز و ظرفیت آنتی اکسیدانی کل پلاسما شد (۰۵/۰>P). آغوز بزهای دریافت­کننده محلول حاوی مواد معدنی کم نیاز دارای درصد پروتئین، چربی و شاخص بریکس بیشتر و لاکتوز کمتری در مقایسه با آغوز بزهای گروه شاهد بود (۰۵/۰>P). به­طور کلی، تزریق مواد معدنی کم نیاز در اواخر آبستنی سبب بهبود وضعیت آنتی اکسیدانی بزهای لری و بزغاله های آن­ها و کیفیت آغوز شد که می تواند بر سلامت و عملکرد بزغاله ها اثر مثبت داشته باشد.

آغوز, بزغاله, بز لری, مواد معدنی کم نیاز, فراسنجه پلاسما