مرتضی فیضی زاده - دانشجوی کارشناسی ارشد روان شناسی عمومی، دانشگاه اراک و طلبه سطح ۳. قم، ایران
علیرضا قائمی نیا - دانشیار، گروه معرفت شناختی و علوم شناختی، پژوهشگاه فرهنگ و اندیشه اسلامی. قم، ایران.

بحث پیرامون حالات و تجربیات معنوی ریشه در سنت ها و ادیان در سرتاسر جهان دارد. در سنت اندیشه و معنویت اسلامی، عارفان مسلمان با تعابیری چون احوالات باطنی، کشف و شهود، وحی و الهامات، مقامات عرفانی به این موضوع پرداخته اند. در سالهای اخیر تجربه معنوی بعنوان یکی از حالات و رفتارهای انسانی مورد توجه خاص روانشناسان، دانشمندان علوم اعصاب و معنویت پژوهان قرار گرفته است. یکی از این افراد، داوسن چزچ است که که در سال های اخیر اصطلاح مغز عارف را مطرح کرده و سعی دارد تجارب معنوی امری را سکولار نشان داده و به یکسری حالات روانشناختی و فیزیکال تقلیل دهد. تحقیق پیش رو که با روش اسنادی صورت گرفته است، به دنبال جواب این سوال است که: چه نسبتی میان این دیدگاه به تجارب معنوی و دیدگاه معنویت اسلامی وجود دارد؟ یافته های تحقیق نشان می دهد حداقل در ۵ زمینه، اختلاف بنیادین بین دو دیدگاه مذکور پیرامون تجربه معنوی وجود دارد که عبارتند از: معناشناسانه، هستی شناسانه، انسان شناسانه، غایت شناسانه و روش شناسانه.

تجربه معنوی, معنویت اسلامی, معنویت نوظهور, داوسن چرچ, علوم اعصاب, روانشناسی