عسکر جلالیان - دانشیار گروه حقوق، دانشگاه پیام نور، تهران، ایران
فرشید جاویدان - دانش آموخته کارشناسی ارشد حقوق بینالملل دانشگاه پیام نور تهران واحد جنوب

اصل صلاحیت جهانی به این امر اشاره دارد که دادگاههای ملی یک دولت می توانند نسبت به برخی جرائم، صرفنظر از محل وقوع و تابعیت مجرم یا قربانی رسیدگی کنند. مبنا و منطق این صلاحیت در اهمیت رسیدگی به جرایمی است که منافع همه دولت ها را تحت تاثیر قرار می دهد. با این حال، رویه قضائی بین المللی و عرف بین المللی ، قابلیت اعمال اصل صلاحیت جهانی در مورد نمایندگان دیپلماتیک ، در حالی که دارای مصونیت شناخته می شوند را نپذیرفته اند. هرچند که در صورت انصراف از مصونیت یا اتمام مصونیت نماینده موردنظر، اعمال اصل صلاحیت جهانی قابل طرح است . دلیل این امر از اهمیتی که مقوله مصونیت دولت و نمایندگان آن در برقراری و استمرار روابط بین المللی دارند ناشی می شود. به این ترتیب ، مصونیت نمایندگان دولت در محاکم دولت های دیگر به مثابه امری خدشه ناپذیر قلمداد می گردد که حتی ارتکاب شدیدترین جرائم بین المللی موجبات رفع آثار مصونیت از نماینده مرتکب جرم را فراهم نمی آورد. در مقاله حاضر، ضمن تشریح مفهوم اصل صلاحیت جهانی و کاربردهای آن، با رویکرد به رویه قضائی بین المللی و پیمان های منعقده در رابطه با مفاهیم مورد مطالعه ، وضعیت مصونیت دولت و نمایندگان آن در قبال اصل صلاحیت جهانی مورد تحلیل و بررسی قرار خواهد گرفت .

اصل صلاحیت جهانی ؛ مصونیت نمایندگان دولت ؛ جرائم بین المللی ؛ رویه قضائی بین المللی ؛ عرف بین المللی .