جواد سرخوش - دانشیار گروه فقه و مبانی حقوق اسلامی ، دانشکده الهیات، دانشگاه الزهرا(س)، تهران، ایران.
فائزه دری صفت - دانشجوی کارشناسی ارشد فقه و مبانی حقوق اسلامی ، دانشکده الهیات، دانشگاه الزهرا(س)، تهران، ایران.

عقد بیع ، یکی از پرکاربردترین عقود در زندگی روزمره می باشد و حجم بسیاری از معاملات، اعم از داخلی و بین المللی را به خود اختصاص داده است . در این راستا با بررسی قانون مدنی که بر اساس دیدگاههای مشهور فقهای امامیه تدوین یافته ، مشخص می شود که احکام و آثاری در قسمت های مختلف و پراکنده آن ذکر شده که تنها به بیع اختصاص داشته و قابلیت تعمیم به سایر عقود را ندارند. از جمله این احکام، خیارهای مجلس ، حیوان و تاخیر ثمن هستند که مختص بیع می باشند و سایر عقود را با استفاده از این خیارها نمی توان فسخ نمود. به نظر می رسد در مقابل نظر عدهای که بنابر اصل لزوم قراردادها، خیارهای سه گانه را مختص بیع می دانند، چنین می توان انگاشت که بیع از این حیث خصوصیتی ندارد و سایر عقود لازم معوض نیز می توانند جاری مجرای خیارهای مذکور جهت اعمال حق فسخ قرار گیرند. اصول و قواعد متعددی از جمله اصل آزادی اراده و آزادی قراردادها و نیز قاعده لاضرر، مبنای استدلال ما در این نوشتار خواهند بود.

بیع ، خیار مجلس ، خیار حیوان، خیار تاخیر ثمن ، فسخ .