بررسی سیر تحول ساخت کاروانسرا در ایران

اسناد تاریخی و بقایای برجای مانده نشان می دهد که کاروانسراها به عنوان یکی از عناصر کالبدی معماری ایرانی ، از دوران هخامنشی در ایران ساخته شده اند. این امر همچنان در دوران اشکانی نیز تداوم یافته و در دوران ساسانی توانسته است حضور پررنگ تری را نشان دهد. در دوران اسلامی نیز ساختن کاروانسرا گسترش و رواج بیشتری یافت و در پلان، ساختار و تزئینات آن دگرگونی های قابل توجهی صورت گرفت . با تمام فراز و نشیب های تاریخ ایران در دوران اسلامی و همچنین روی کار آمدن سلسله های مختلف ، ساخت کارونسرا همواره مورد توجه قرار داشته است . به طوری که می توان اذعان داشت ادوار سلجوقی ، ایلخانی ، تیموری ، صفویه و حتی بعد از آن نیز کاروانسراهای حائز اهمیتی را از خود بر جای نهاده اند که در این بین عصر صفوی را می توان دوران طلایی ساخت کاروانسرا دانست . نمونه های برجای مانده از دوران اسلامی دارای پلان های دوایوانی ، چهار ایوانی و بعضا چند ضلعی و دایره ای بوده اند. پژوهش حاضر تلاش دارد تا با هدف قرار دادن معرفی ویژگی های معماری و ساختاری کاروانسراهای دوران اسلامی ایران بر مبنای تقدم و تاخر زمانی ، تغییرات آنها را در این خصوص مورد ارزیابی قرار دهد.

Keywords:

کاروانسرا , کاروانسراهای پیش از اسلام , کاروانسراهای دوران اسلامی , پلان کاروانسراهای ایران.