خروج ایالات متحده از برنامه جامع اقدام مشترک باعث شد تا ایران تعهدات هسته ای خود را کاهش دهد. با آغاز گام پنجم و پس از تصویب قانون اقدام راهبردی برای لغو تحریم ها و صیانت از منافع ملت ایران، ایران هیچ گونه محدودیت در حوزه عملیاتی از ظرفیت، درصد و میزان غنی سازی گرفته تا عدم محدودیت در تعداد سانتریفیوژها نخواهد داشت. از سوی دیگر کشور اسرائیل به بهانه دفاع مشروع پیشگیرانه بارها اقدام به انجام حمله و خرابکاری علیه مراکز هسته ای ایران نموده است. هدف این مقاله بررسی برنامه جامع اقدام مشترک و تببین اقدامات ایران و ایالات متحده در جهت تنویر مشروعیت و یا عواقب اقداماتی نظیر اقدامات متقابل، حمله به مراکز هسته ای و کاهش تعهدات هسته ای می باشد.یافته های این مقاله نشان می دهد، برای ایران بهتر است تا تاریخ ۲۶ مهر ۱۴۰۴ پایبندی خود به برجام را احراز نماید تا موضوع از دستور کار شورای امنیت و از ذیل فصل ۷ منشور خارج گردد و مکانیزم ماشه نیز از کار بیافتد. همچنین هرگونه حمله به مراکز هسته ای مطلقا ممنوع بوده و مسئولیت بین المللی را برای کشور خاطی به همراه خواهد داشت و اصل دفاع مشروع یا دفاع مشروع پیش گیرانه در قبال برنامه هسته ای ایران مشروعیت قانونی و بین المللی ندارد، مگر اینکه مبنای حملات تصویب قطعنامه ذیل فصل هفتم و مطابق ماده ۴۲ منشور سازمان ملل متحد باشد. روش تحقیق در این مقاله بصورت فراتحلیلی است و به دلیل اهمیت و تازگی موضوع بیشتر سعی شده است تا از منابع دست اول مانند آراء دیوان، منشور سازمان ملل و قطعنامه ها و سایر اسناد، مدارک و قوانین بین المللی استفاده گردد.