امیرحسین سلیمان فلاح - دانشجوی دکتری حقوق عمومی، واحد تهران مرکزی، دانشگاه آزاد اسلامی، تهران، ایران

نظام جمهوری اسلامی ایران ، یک نظام مردم سالار دینی است که مشروعیت آن با آراء عمومی است . ماهیت این نظام اقتضاء میکند که قانون اساسی آن متاثر از پایه های حکومت اسلامی باشد - مدیریت آن برمدار قران و سنت باشد و افراد صالح عهده دار حکومت و اداره آن باشند . بصورتی که احکام اسلامی در همه امور جامعه و رفتار متقابل مردم و دولت اجرا گردد .حال به منظور رعایت احکام شریعت اسلامی و تحقق آن در چارچوب حاکمیت الهی ، نظارت در جامعه از ماهیت ویژه ای برخوردار است . چرا که نظارت در صورتی که کارشناسانه و منصفانه و همه جانبه باشد نه تنها حسن اجرای قوانین و مقررات را تضمین می کند بلکه نقاط قوت و ضعف آنها را نیز آشکار می کند و در جهت تصحیح و بهبود آن کمک می کند .شیوه های نظارت در قانون اساسی به ۳ شکل (مردم ، رهبری ، دولت ) و بصورتهای مختلف یعنی نظارت مردم شامل (مردم بر مردم ، مردم بر دولت ، مردم بر رهبری) - نظارت رهبری شامل (رهبری بر قوای سه گانه ، رهبری بر نیروهای مسلح ، رهبری بر نهادها و سازمانهای خاص حکومتی ) - و نظارت دولت بر دولت شامل (نظارت قوای سه گانه بر یکدیگر) صورت می گیرد .لازم به ذکر است این شیوه ها به ۴ نوع اعمال می شود که عبارتند از نظارت استصوابی ، نظارت استطلاعی ، نظارت استرجاعی ، نظارت انضباطی