فاطمه امیری - کارشناسی ارشد حقوق خصوصی دانشگاه آزاد اسلامی واحد دامغان

تعهد به فعل ثالث در حقوق ایران برخلافنهاد تعهد به نفع ثالث استثنای بر اصل نسبی بودن قراردادها نمی باشد و در بدو امر صرفا برای متعهد به فعل ثالث تعهد ایجاد می شود و زمانی برای ثالث تعهد ایجاد می شود که وی عمل مورد وعده را بپذیرد . اگر ثالث فعل موجود را انجام دهد تعهد متعهد به فعل ثالث پایان یافته و عند الاقتضاء رابطه حقوقی جدید بین متعهدله و ثالث برقرار می گردد، لیکن عدم تحقق فعل موعود لزوما به معنای تخلف متعهد به فعل ثالث نیست چه بسا که تعهد متعهد از نوع تعهد بوسیله بوده و با وجود به کار بردن مساعی متعارف ثالث از پذیرش تعهد امتناع نموده باشد. رد عمل مورد وعده توسط ثالث همانند قبول عمل حقوقی است و نیاز به اهلیت انشایی دارد،رد هیچ اثر حقوقی علیه ثالث ایجاد نمی کند و مهمترین اثر رد نسبت به متعهد ظاهر می شود که بسته به نوع تعهدی که بر عهده گرفته است اثر رد متفاوت خواهد بود؛ اگر تعهد از نوع تعهد بوسیله باشد متعهد در صورت اثبات تخلف وی از تعهد کوشش مسئولیت دارد و اگر از نوع تعهد به نتیجه باشد، متعهد تنها در صورت اثبات قوه قاهره از مسئولیت معاف خواهد شد و اگر تعهد از نوع تضمین نتیجه باشد حتی اثبات قوه قاهره نیز مانع مسئولیت متعهد نخواهد بود. ضمانت اجرای رد عمل موجود توسط ثالث می تواند در قالب الزام به انجام تعهد، حق فسخ قرارداد، مطالبه خسارت، الزام متعهد به انجام عمل مورد وعده ظاهر شود. در صورت مطالبه خسارت توسط متعهدله ، خسارت قابل مطالبه عند الاقتضاء شامل ضرر و زیان تحمل شده و عدم النفع مسلم و خسارت از دست دادن فرصت خواهد بود.متعهد به فعل ثالث بعد از قبول ثالث راجع به اجرای فعل مورد و عده توسط وی مسئولیتی ندارد اما اگر ملتزم به اجرای تعهد ثالث در صورت قبول وی شده باشد، بعد از قبول ثالث در خصوص اجرای تعهد به همراه وی مسئولیت تضامنی دارد، همچنین در صورتی که متعهد ملتزم شده باشد تا ثالث را به اجرای تعهد وادار نماید،متعهد بعد از قبول تعهد توسط ثالث راجع به اجرای تعهد مسئولیت خواهد داشت و در صورت عهدشکنی مسئول جبران خسارت خواهد بود.در فرض رد عمل موعود توسط ثالث جز در حالت التزام متعهد به اجرای تعهد در صورت رد ثالث و یا صدور حکم دادگاه به اجرای تعهد توسط مشارالیه در راستای جبران خسارت، متعهد به فعل ثالث مسئولیتی در اجرای فعل موعود ندارد . توافق طرفین راجع به خسارات ممکن است به صورت شرط وجه التزام یا شرط تحدید مسئولیت و یا شرط افزایش مسئولیت و یا شرط عدم مسئولیت تحقق یابد که این شروط در حدودی که مغایر قانون و نظم عمومی نباشد نفوذ حقوقی دارد. ، در نوشتار حاضر به صورت توصیفی -تحلیلی به بررسی مسئولیت مدنی متعهد به فعل ثالث پرداخته شده است .

مسئولیت مدنی ، فعل ثالث ، تعهد.