کریم حسین زاده - ارشد شیعه شناسی دانشگاه قم و سطح ۳ حوزه علمیه قم

تشیع مذهبی پویا است که با توجه به مبانی اصیل اسلامی همواره در همه جوامع جاذبه بالایی دارد یکی از این جوامع مردم سرزمین های آذربایجان ایران است که از ابتدا گرایشات شیعی را پذیرفته اند و همواره به آن وفادار بوده اند که رشد حوزه های علمیه در این مناطق گویایی چنین مساله ای است اما از اوائل قرن دهم به بعد یعنی با روی کار آمدن دولت صفوی در ایران توجه شایانی به حوزههای علمیه شیعی گردید که این رو یه در سلسله های بعد نیز با فراز و فرودهای دولت های حاکم همچنان برقرار بود و دولتیان و مردان علم و سیاست و دیانت در این زمینه خدمات مهمی ارائه نمودند که مهمترین بخش آن مربوط به دوران شکوهمند انقلاب اسلامی است . این نوشتار در صدد بررسی تار یخ حوزههای علمیه شیعه در آذربایجان بوده است که روشن گردید چهار دوره و فراز و نشیب در مسیر تاریخی حوزه های علمیه در آذربایجان شکل گرفت که عبارتند از دوره تثبیت و تکوین ، دوره اوج و شکوفایی ، دوره تبعیت و رکود و دوره احیاء مجدد، با توجه به اینکه موضوع تحقیق اسناد تاریخی می باشد لذا روش گرداوری مطالب اسنادی نوشتاری بوده است و روش تحقیق در آن توصیفی تحلیلی بوده است .

حوزه علمیه ، آذربایجان، شیعه ، تاریخ .