سمیرا کهن سال - کارشناسی ارشد حقوق خصوصی دانشگاه آزاد اسلامی واحد علوم تحقیقات کرمان

ازدواج موقت یا نکاح »متعه « ازجمله موضوعات فقهی و حقوقی در باب ازدواج میباشد ،که از دیرباز مورد مناقشه و گفتگو بوده است . سابقه این بحثها به زمان خلفاء راشیدین بازمیگردد. عمده سخن در مورد حلال و یا حرام بودن آن در شریعت مقدس اسلام است . شیعیان به ویژه امامیها آن را حلال و شاخه ای از ازدواج مشروع میدانند گرچه حالا در عمل این نوع ازدواج از رواج افتاده است .در حقوق ایران، در ماده ۱۰۷۵ قانون مدنی ازدواج موقت به رسمیت شناخته شده است . مطابق مواد ۱۰۹۵ تا ۱۰۹۸ قانون مدنی ترتیباتی داده شده است که مهریه زن در ازدواج موقت به هر ترتیب به وی تسلیم شود. به تصریح ماده ۱۱۱۳ قانون مدنی »در عقد انقطاع زن حق نفقه ندارد مگر اینکه شرط شده باشد یا آنکه عقد مبنی بر آن جاری شده باشد.« بر طبق ماده ۱۱۳۹ طلاق مخصوص نکاح دائم است و در ازدواج موقت وجود ندارد. ماده ۱۱۵۲ در مورد عده طلاق و فسخ نکاح و بذل مدت و انقضاء آن در مورد نکاح منقطع است و ماده ۱۱۵۴ در مورد عده وفات است همچنین ، طبق ماده ۲۱ قانون حمایت خانواده مصوب ۱۳۹۱، ثبت نکاح موقت در دفاتر اسناد رسمی ازدواج و طلاق، در سه مورد ضروری است : زوجه باردار شود، طرفین توافق کنند، شرط ضمن عقد؛ یعنی ضمن عقد نکاح، طرفین شرط کنند که نکاح موقت آنها ثبت گردد. حال که این پدیده از یک بستر شرعی ، تاریخی و قانونی برخوردار است و درعین حال، موانع متعددی در سر راه تنظیم روابط مزبور، به ویژه در قالب ازدواج دائم از یکسو و عدم امکان ازدواج به موقع پسران و دختران و درنتیجه ، افزایش روزافزون سن ازدواج آنها و به تعویق افتادن ضرورتها و نیازهای طبیعی آنان از طرف دیگر، لزوم تعمق در انتخاب راه حل بدیل و مناسب را در این ارتباط حتمی میسازد. لذا پژوهش حاضر درصدد است به بررسی ازدواج موقت از دیدگاه عرف و قانون در ایران بپردازد. روش تحقیق پژوهش حاضر ترکیبی از روشهای توصیفی و تحلیلی است . یافته و نتایج حاکی بر آن است که برخی در جامعه بر این باورند که متعه اگرچه در اسلام تشریع شده و به عنوان حکم شرعی همچنان ادامه دارد، اما از منظر عرف و اجتماع توجیه پذیر نیست و با عرف بشر امروزی ناسازگار است این . گروه که معمولا بر اساس معیارهای غیردینی و با نگاه بیگانه از فرهنگ و آموزه ای ه دین ، داوری میکنند، غالبا نوعی دلبستگی به فرهنگ غرب به طورکلی و جریان فمینیسم به طور خاص دارند. و عواملی که سبب شده است در جامعه ایرانی ، نسبت به ازدواج موقت ، دید منفی ایجاد شود. همچنین ، عدم تعیین صریح آثار و بازتابهای ازدواج موقت از حیث موارد مزبور نیز بر ابهام آن می افزاید.فقدان هرگونه پیشینه تعلیماتی و آموزشی فراگیر در جهت یادگیری همگانی مردم به وسیلهی رسانه های جمعی و گروهی ، به خصوص مطبوعات، سایتهای اطلاعرسانی و صداوسیما و غیره و درنهایت فقدان شناخت عمومی مردم نسبت به آن و ماهیت وجودی ازدواج موقت ، از مهمترین موانع است .

متعه ، ازدواج سفید، نکاح موقت ، عرف و شرع، حقوق ایران، حمایت از خانواده.