سید وحید کاشانی - استادیار جامعه المصطفی العالمیه

دین و اخلاق، دو پدیده­ی اساسی در زندگی انسان می­باشند که مناسبات این دو، مسئله­ای چالشی میان اندیشمندان است؛ به طوری که کیفیت ارتباط دین واخلاق، در نحوه­ی عمل به آن دو، تاثیر­گذار است. یکی از اندیشمندانی که در خصوص رابطه­ی این دو پدیده، با توجه به تلاقی سنت و مدرنیته در عصر پساروشنگری اظهار نظر می­نماید، حلمی ضیا اولکن، فیلسوف، متفکر و جامعه­شناس ترکیه­ای می­باشد که دیدگاه­های تاثیرگذاری بیان داشته است. از این رو، پس از بررسی چیستی دین و اخلاق از منظر اندیشمند حاضر، مناسبات آن دو، به صورت تحلیلی، در این مقاله، مورد ارزیابی قرار می­گیرد. از منظر این اندیشمند، دین و اخلاق، دو مقوله­ی منفک بوده و تنها در برخی شرایط خاص، امکان تلاقی و تعامل ثانوی آن دو، امکان پذیر می­باشد. کامل­ترین تلاقی دین و اخلاق، در دین اسلام متجلی شده است که دلیل آن نیز اعتقاد به جاودانگی روح و مسئله­ی الوهیت می­باشد. همچنین علی­رغم اینکه اولکن تلاش نموده دیدگاه­های غربی جدید الورود به جامعه اسلامی را به میراث دینی کشور ترکیه و مناطق حومه نزدیک کند؛ اما انتقاداتی از قبیل ثانوی دانستن رابطه­ی دین واخلاق، تاریخی و اجتماعی قلمداد نمودن دین، نادیده گرفتن ضمانت اجرایی اخلاق و بی­توجهی به دیدگاه­های اندیشمندان اسلامی متوجه نظریه­ی وی می­باشد. مقاله­ی حاضر، با روش توصیفی و تحلیلی و با استفاده از منابع و کتب حلمی ضیا، نگاشته شده است.

حلمی ضیا اولکن, دین, اخلاق, جاودانگی نفس, الوهیت