مرضیه مشعل پورفرد - Assistant Professor, Faculty of Educational sciences and Psychology, Payame Noor University, Tehran, Iran
اکرم پورایستادگی - MA of general psychology, Faculty of Educational sciences and Psychology, Payame Noor University, Tehran, Iran

زمینه و هدف: با گسترش استفاده از فناوری اینترنت، نوجوانان به عنوان گروهی از جامعه که استفاده بیشتری از فضای سایبری دارند در معرض سوء استفاده از آن هستند. هدف مطالعه حاضر تعیین مدل معادلات ساختاری قلدری سایبری بر اساس سیستم مغزی/رفتاری با نقش میانجی تنظیم شناختی هیجان در دانش آموزان بود. مواد و روش ها: در پژوهش توصیفی حاضر، جامعه آماری کلیه دانش­آموزان دوره متوسطه دوم شهر گتوند در سال ۱۴۰۲-۱۴۰۱ بودند. به­روش نمونه­گیری تصادفی خوشه­ای چند مرحله ای ۳۸۰ نفر به­عنوان نمونه انتخاب و به مقیاس های بازداری /فعال سازی رفتاری، تجربه قلدری-قربانی سایبری و تنظیم شناختی هیجان پاسخ دادند. تجزیه ­­و تحلیل داده ها به­روش مدل یابی معادلات ساختاری انجام شد. یافته ها: اثرات مستقیم سیستم بازداری رفتار بر قلدری سایبری (۴۶۰/۰-=β، ۰۰۱/۰=P)، فعال­سازی رفتار بر قلدری سایبری (۲۹۹/۰=β، ۰۰۱/۰=P) و تنظیم شناختی هیجان بر قلدری سایبری (۳۷۶/۰-=β، ۰۰۱/۰=P) و هم­چنین، بازداری رفتار بر تنظیم شناختی هیجان (۲۳۵/۰=β، ۰۰۱/۰=P)، فعال سازی رفتار بر تنظیم شناختی هیجان (۲۳۹/۰-=β، ۰۰۱/۰=P) معنی دار بود. هم­چنین، اثر غیرمستقیم بازداری رفتار بر قلدری سایبری از طریق تنظیم شناختی هیجان (۱۲۲/۰-=β، ۰۰۱/۰=P) و فعال سازی رفتار بر قلدری سایبری از طریق تنظیم شناختی هیجان (۲۰۰/۰-=β، ۰۰۱/۰=P) معنی­دار بود. نتیجه گیری: نتایج پژوهش حاضر نشان داد سیستم بازداری رفتار/ فعال­سازی رفتار به­طور مستقیم و با واسطه تنظیم شناختی هیجان بر قلدری سایبری موثر است. هم­چنین، تنظیم شناختی هیجان به­طور مستقیم بر قلدری سایبری تاثیر دارد. دستاوردهای پژوهش حاضر می­تواند به متخصصین امر آموزش و روان ­درمانگران در شناسایی متغیرهای مرتبط با شرایط کنترل رفتاری و هیجانی کمک کند تا با استفاده بهینه از فناوری سایبری، سلامت روان و کیفیت زندگی نوجوانان ارتقاء یابد. واژه­های کلیدی: قلدری سایبری، تنظیم شناختی هیجان، بازداری رفتار/ فعال­سازی رفتار، دانش ­آموز

Cyberbullying, Cognitive emotion regulation, Behavioral inhibition/behavior activation, Student, قلدری سایبری, تنظیم شناختی هیجان, بازداری رفتار/ فعال­سازی رفتار, دانش ­آموز