سید قاسم زمانی - استاد دانشکده حقوق و علوم سیاسی دانشگاه علامه طباطبایی، تهران، ایران
مریم حسین آبادی - دکتری حقوق بین الملل دانشگاه علامه طباطبایی، تهران، ایران

از هنگام پیدایش حقوق بین ­الملل نوین به دنبال انعقاد معاهده وستفالی در ۱۶۴۸ تا حدود نیم قرن پیش، دولت ­ها تنها تابعان حقوق بین­ الملل برخوردار از شخصیت حقوقی بین­ المللی قلمداد می ­شدند. اما اکنون شمار موجودیت ­های عهده دار نقش­ های تاثیرگذار افزایش یافته است و در میان آن­ها گروه­ های مسلح غیردولتی به دلیل مشارکت فزاینده خود در مخاصمات مسلحانه، از اهمیت بالایی در مطالعات برخوردارند. مشارکت فعال این موجودیت­ ها در مخاصمات، منجر به طرح پرسش راجع به وضعیت شخصیت حقوقی آن ­ها در فضای حقوق بین ­المللی می­شود که هنوز در بسیاری از جنبه ­ها، دولت محوری پدیده غالب است. پاسخ به پرسش مذکور از آن جهت مهم است که دانسته شود قدم نخست در خصوص صلاحیت داراشدن حقوق و تکالیف در معماری حقوق بین­ الملل و به تبع آن، بحث در خصوص امکان درنظرگرفتن قواعد ثانویه به عنوان ضمانت اجرای نادیده گرفتن تعهدات بین­ المللی، در گرو بهره­ مندی از شخصیت حقوقی بین المللی است. این مقاله، شخصیت حقوقی گروه­ های مسلح غیردولتی در حقوق بین ­الملل را با تاکید بر وضعیت یمن بررسی می کند و چنین نتیجه می ­گیرد که امکان دارد تکامل شخصیت گروه­ های مذکور، نقش مهمی در مسئول قلمدادنمودن آن­ها به لحاظ بین ­المللی ایفا کند.

گروه های مسلح غیردولتی, شخصیت حقوقی بین المللی, حقوق بین الملل بشردوستانه, مخاصمات مسلحانه, تعهدات بین المللی, یمن