محمد کاشانی پور
رضوان حجازی
غلامرضا جندقی
مهدی فلاح برندق

هدف این مقاله بررسی پیچیدگی ابزارهای مالی و تبیین اثرات آن در فرایند قضاوت و تصمیم گیری استفاده کنندگان صورتهای مالی در چارچوب نظریه بار شناختی می باشد. بدین منظور از روش پژوهش آزمایشگاهی با طرح بین گروهی درون گروهی ۲×۲×۲ و مشارکت سرمایه گذاران به عنوان آزمودنی استفاده شده است. در این پژوهش متغیرهای مستقل نحوه ارائه(جداگانه یا تجمعی)، نحوه افشا(کمی و کیفی یا کمی) و خاصه اندازه گیری(بهای مستهلک شده یا بهای مستهلک شده به همراه ارزش های منصفانه) دستکاری شده و اثرات آن روی متغیرهای وابسته میزان اطلاعات دریافتی، میزان تلاش های ذهنی و قضاوت آزمودنی ها مورد ارزیابی قرارگرفته است. تجزیه و تحلیل داده های پژوهش با مقایسه میانگین گروه ها و آزمون های آماری ویلکاکسون زوجی و من ویتنی نشان می دهد، زمانی که اطلاعات کمی و کیفی در خصوص آسیب پذیری ابزارهای مالی از ریسک های مرتبط با آنها افشا شده و ارزش آنها با خاصه اندازه گیری بهای مستهلک شده در صورتهای مالی ارائه می شود، آزمودنی ها اطلاعات بیشتری بدست آورده و تلاش های ذهنی کمتری را صرف پردازش اطلاعات می کنند. همچنین سناریوهای مختلف نحوه افشا و خاصه اندازه گیری منجر به تفاوت های معنادار در قضاوت آزمودنی ها می شود. نتایج پژوهش نشان می دهد که نحوه افشای اطلاعات و خاصه های بکارگرفته شده برای اندازه گیری ارزش ابزارهای مالی می تواند روی مولفه های شناختی و قضاوتی استفاده کنندگان تاثیرگذار باشد، اما اثرات نحوه ارائه جداگانه یا تجمعی اجزای مرتبط با ابزارهای مالی بر مولفه های فوق تائید نشده است.

پیچیدگی گزارشگری مالی, ابزارهای مالی, شکل ارائه, نظریه بار شناختی, قضاوت و تصمیم گیر