معماری و موسیقی دو عرصه ی هنری اند که توسط انسان خلق و درک می شوند. تمامی هنرها در غایت خود راهی به سوی انتزاع و تجربه می گشایند. با این تعریف می توان نزدیکی های بسیاری را بین این دو هنر پیدا کرد چرا که در آفرینش معماری تخیل هنری و صورتهای ذهنی هنرمند توسط عنصر ابهام که از کاربرد نمادهایی از فرمهای عینی در ساختمان بنا به وجود می آید، خود را به مرز تجرید و انتزاع می کشاند، جایی که موسیقی در آن جایگاهی رفیع دارد. هدف این نوشتار بررسی سیر تاریخی و تحولی پیوند مفهومی مشترک میان دو هنر معماری و موسیقی در دوره های تاریخی است که این پیوند و تاثیر به صورت نهفته که نمود هر دوره تاریخی و ویژگی­های مختص آن در بناهای معماری قابل کشف و خوانش می باشد. مسئله ای که در این نوشتار به آن پرداخته شده است، از جمله مهمترین وجوه پیوندی بین این دو هنر است که زمینه های ارتباطی عمیق میان این دو هنر را فراهم می کند و آن ، ملاحظات کاربردی و زیبایی شناسانه این دو هنر است. گویی در حال و هوا و کیفیت فضاهای موسیقی و معماری گذشته چیزی وجود داشته که امروزه تغییر کرده است. روش تحقیق این رساله باتوجه به ماهیت موضوع پژوهش، تحقیقی کمی- کیفی به روش توصیفی- تحلیلی و با استفاده از تحلیل محتوای کیفی تحت رویکردی تفسیری تاریخی و مقایسه تطبیقی به شناسایی متغییرهای اساسی موجود در نظریات مطرح درباره موسیقی، معماری و پیوندهای مفهومی آن ها پرداخته شده است. این پژوهش با رویکرد فرمی و محتوایی در طول دوره تاریخی قاجار به بررسی سه شاخصه ریتم و سرعت، زیر و بمی و بافت در معماری پرداخته شده است. در این پژوهش با نگاه و تحلیل ۵ نمونه موردی از بناهای فاخر دوره قاجار و شاخصا در نمای معماری می توان چنین گفت که آثار در زمینه های هم معماری و هم موسیقی دارای یک زبان غنی و بیان موزون و آهنگین است. هنگامی که نمونه های برجسته از دوره قاجار مورد بررسی قرار گرفت، این مهم کشف و دریافت شد که مفاهیم رایج مانند هماهنگی(هارمونی)؛ تناسبات و ضرباهنگ و ساختار به طور موثر در هر دو رشته استفاده می شود و طراحان را تحت تاثیر قرار می دهد. معماری و موسیقی دو عرصه ی هنری اند که توسط انسان خلق و درک می شوند. تمامی هنرها در غایت خود راهی به سوی انتزاع و تجربه می گشایند. با این تعریف می توان نزدیکی های بسیاری را بین این دو هنر پیدا کرد چرا که در آفرینش معماری تخیل هنری و صورتهای ذهنی هنرمند توسط عنصر ابهام که از کاربرد نمادهایی از فرمهای عینی در ساختمان بنا به وجود می آید، خود را به مرز تجرید و انتزاع می کشاند، جایی که موسیقی در آن جایگاهی رفیع دارد. هدف این نوشتار بررسی سیر تاریخی و تحولی پیوند مفهومی مشترک میان دو هنر معماری و موسیقی در دوره های تاریخی است که این پیوند و تاثیر به صورت نهفته که نمود هر دوره تاریخی و ویژگی­های مختص آن در بناهای معماری قابل کشف و خوانش می باشد. مسئله ای که در این نوشتار به آن پرداخته شده است، از جمله مهمترین وجوه پیوندی بین این دو هنر است که زمینه های ارتباطی عمیق میان این دو هنر را فراهم می کند و آن ، ملاحظات کاربردی و زیبایی شناسانه این دو هنر است. گویی در حال و هوا و کیفیت فضاهای موسیقی و معماری گذشته چیزی وجود داشته که امروزه تغییر کرده است. روش تحقیق این رساله باتوجه به ماهیت موضوع پژوهش، تحقیقی کمی- کیفی به روش توصیفی- تحلیلی و با استفاده از تحلیل محتوای کیفی تحت رویکردی تفسیری تاریخی و مقایسه تطبیقی به شناسایی متغییرهای اساسی موجود در نظریات مطرح درباره موسیقی، معماری و پیوندهای مفهومی آن ها پرداخته شده است. این پژوهش با رویکرد فرمی و محتوایی در طول دوره تاریخی قاجار به بررسی سه شاخصه ریتم و سرعت، زیر و بمی و بافت در معماری پرداخته شده است. در این پژوهش با نگاه و تحلیل ۵ نمونه موردی از بناهای فاخر دوره قاجار و شاخصا در نمای معماری می توان چنین گفت که آثار در زمینه های هم معماری و هم موسیقی دارای یک زبان غنی و بیان موزون و آهنگین است. هنگامی که نمونه های برجسته از دوره قاجار مورد بررسی قرار گرفت، این مهم کشف و دریافت شد که مفاهیم رایج مانند هماهنگی(هارمونی)؛ تناسبات و ضرباهنگ و ساختار به طور موثر در هر دو رشته استفاده می شود و طراحان را تحت تاثیر قرار می دهد.

هنر, معماری , موسیقی , دوره تاریخی-اجتماعی قاجار, نمای ساختمان