بهنام منصوری
جاوید شریف نیک
توحید اسدالله زاده

در بسیاری از شبکه های آبیاری ساخته شده در ایران و جهان بروز ترک، خرد شدگی و گاه جابه جایی در پوشش بتنی کانالها در مناطق با سطح آب زیرزمینی بالاتر از کف کانال، در دوره های مختلف ساخت کانال، آبگیری آزمایشی و بهرهبرداری مشاهده شده است. بعلت ماهیت پیچیده ترکها هنوز راهکار ترمیمی مناسبی برای این پدیده بدست نیامده است. معذالک دو دلیل عمده آن مشکلات خاک بستر و فشار برکنش شناخته شده اند. مطالعات نشان داده است کهبرای جلوگیری از ایجاد فشار برکنش تعبیه زهکش و فیلتر در اطراف پوشش کانال یکی از بهترین روشهای ممکن به منظور حفاظت کانالها می باشد . در این تحقیق با استفاده از نرم افزار (Seep/W) شبیه سازی جریان آب زیرزمینی به سمت کانال احداث شده در زیر سطح آب زیر زمینی، انجام گردید. برای کاهش نیروی زیر فشار از زهکش در کف کانالاستفاده شد. عوامل متغیر در این پژوهش شامل عمق آب زیرزمینی و شیب بدنه کانال بتنی است. بررسی گرادیان هیدرولیکی، نیروی زیر فشار و نشت در بدنه کانال در شرایط مختلف مورد بررسی قرار می گیرد. نتایج نشان می دهند که با بالا آمدن سطح آب زیرزمینی، مقدار نشت معکوس، گرادیان هیدرولیکی و نیروی زیر فشار افزایش می یابند. با کاهش شیب دیواره کانال مقدار نشت معکوس کاهش ولی زیر فشار افزایش می یابد. کاهش شیب دیواره کانال بتنی، اثر ناچیزی بر مقدار گرادیان هیدرولیکی دارد

زیر فشار، کانال بتنی، گرادیان هیدرولیکی، نشت معکوس، زهکش، نرم افزار Seep/W)