علیرضا محمدی - Professor of Geography and Urban Planning, Department of Geography, Faculty of Social Science, University of Mohaghegh Ardabili, Ardabil, Iran
پریا نصیری - PhD. Student of Geography and Urban Planning, Department of Geography, Faculty of Social Science, University of Mohaghegh Ardabili, Ardabil, Iran
رویا مقابلی - M.A Student of Geography and Urban Planning, Department of Geography, Faculty of Social Science, University of Mohaghegh Ardabili, Ardabil, Iran

مقدمه:  شهر تهران به عنوان یکی از شهرهای آلوده جهان، با مشکلات بهداشتی و سلامتی فراوانی از جمله بیماری های تنفسی و آسم مواجه هست. شناسایی مناطق با ریسک بالای ابتلا به یک بیماری خاص در دوره های زمانی مختلف، اهمیت فراوانی در کنترل بیماری ها و مدیریت سلامت در جامعه دارد. روش کار: این پژوهش کاربردی و توصیفی–تحلیلی با استفاده از آمار فضایی و سامانه اطلاعات جغرافیایی (GIS)، به تحلیل فضا-زمانی بیماری آسم در کلانشهر تهران پرداخته است. جامعه آماری تحقیق، تعداد مبتلایان به بیماری آسم (۱۴۷۳ نفر) و در ۳۵۵ محله در محدوده قانونی شهر تهران و در بازه زمانی بین سال های ۱۳۹۷ الی۱۴۰۰ می باشد. برای شناسایی و درک الگوی مکانی بیماری آسم، در تحلیل الگوی توزیع فضایی از تکنیک های میانگین مرکزی و منحنی انحراف استاندارد، شاخص نزدیک ترین همسایگی، تحلیل لکه های داغ، شاخص موران جهانی و محلی و تحلیل تراکم کرنل در سیستم اطلاعات جغرافیایی استفاده شده است. یافته ها: یافته های پژوهش نشان می دهند که شاخص نزدیک ترین همسایگی در تحلیل الگوی فضایی به صورت یکنواخت بوده و با مدل تخمین کرنل، بیشترین توزیع بیماری آسم در سال ۱۳۹۷، در محلات جنوب غربی تهران، در سال ۱۳۹۸، در مرکز، جنوب شرقی و جنوب غربی و در سال ۱۳۹۹، در جنوب شرقی بوده و در نهایت در سال ۱۴۰۰، بیشترین محلات درگیر بیماری آسم، محلات جنوب شرقی و جنوب تهران می باشد. نتیجه گیری: با تحلیل نتایج، شناخت جامعی از کانون های بیماری آسم و الگوهای فضایی و پراکنش جغرافیایی سلامت، در سطح محلات شهر تهران، حاصل شده است که می تواند در اقدامات پیشگیرانه مورد توجه قرار گیرد.

Spatio-temporal analysis, asthma, geographic information system (GIS), Tehran city, تحلیل فضایی-زمانی, بیماری آسم, سامانه اطلاعات جغرافیایی (GIS), شهر تهران