Shirzad Tayefi - دانشیار زبان و ادبیات فارسی دانشگاه علامه طباطبائی، تهران، ایران (نویسنده مسئول)
Marzieh Madani Razaghi - کارشناس ارشد زبان و ادبیات فارسی از دانشگاه علامه طباطبائی، تهران، ایران

نشانه شناسی اجتماعی رویکردی است که با بررسی نشانه های موجود در متن در پی دست یابی به لایه های معنایی نهانی آن است. رمان نام تمام مردگان یحیاست، تازه ترین اثر عباس معروفی، رمانی اجتماعی است که امکان وسیعی را برای معنایابی از طریق نشانه های اجتماعی داراست. در این پژوهش کوشیده ایم با بهره گیری از نشانه های اجتماعی پی یر گیرو، به گروه سازی های مهم داستان که پایه کشمکش ها و حوادث آن است، و نیز به نحوه سازماندهی گروه ها و ابراز تعلق نویسنده نسبت به آن ها بپردازیم. نتیجه پژوهش که بر اساس تحلیل کیفی و با تکیه بر مطالعات کتابخانه ای و اسنادی صورت گرفته، گویای آن است که نشانه های اجتماعی در این رمان کارکردی شخصیت پردازانه دارد و نویسنده از خلال آنها دو گروه فکری اصلی متقابل را شکل داده که یکی چارچوب گریز و خواهان آزادی عمل در انتخاب  و  اندیشه و دیگری چارچوب گرا و خواهان نظارت و ارزیابی باورها و اعمال دینی است و بر سنت های موجود  تکیه دارد. این رویکرد پیوندی عمیق با ایدئولوژی حاکم بر جامعه برقرار می کند و از سوی آن حمایت می شود. تعدد نشانه ها و گسترش مفاهیمی که نویسنده برای اعضای گروه اول به کار گرفته، و محدودیت و یا حذف نشانه ها برای گروه دوم دلالت هایی بر همسویی او با باورها و کنش گروه اول و برتری بخشی آن نسبت به افکار گروه دوم است. نویسنده تقابل این دو گروه را موجب انشقاق جامعه می داند و پذیرش تفاوت ها در امور دینی و اعتقادی و  باورهای سنتی را راهی برای یگانگی آن، پیشنهاد می دهد.

نشانه شناسی, نشانه شناسی اجتماعی, پی یر گیرو, عباس معروفی, نام تمام مردگان یحیاست