Mahdi Farrokhi - استادیار گروه زبان و ادبیات فرانسه دانشگاه فردوسی مشهد

این مقاله در پی تاکید بر بازخوانی «آثار ماندگار»است و آن را همچون یک ضرورت برای فهمی تازه از آن ها یا شنیدن صداهای ناشنیده شان می داند. بازخوانی یک اثر به عنوان ضرورت، دیدگاهی است که آنتوان برمن، فیلسوف و نظریه پرداز فرانسوی، آن را مطرح می کند که درواقع ریشه در نگاه او به جهان هستی دارد. ازنظراوحقیقت هستی در زبان تجلی می یابد و جایگاه این تجلی، آثار مکتوب ماندگار از گذشته اند که به باور او همه بر ساختاری شفاهی استوارند واگردقیق تربگوییم، صدامند هستند. صدامندی یک اثر هماناست که حیات و ماندگاری آن را تضمین کرده، از سوی دیگر، آن را از دست محتوایی ثابت و قابل مهارخارج می کند. بنابراین با این رویکرد، اثر به حقیقتی مقطع تبدیل خواهد شد که همواره نیاز به بازخوانی خواهد داشت تا صداهای ناشنیده آن یا به عبارتی، قطعه هایی از این حقیقت مقطع که این نظریه پرداز بر آ ن ها نام «صفحات گمشده» می نهد، شنیده شود. نگارنده برای عینیت بخشیدن به این دیدگاه، از میان آثار مکتوب زبان فارسی، سفرنامه ناصرخسرو را به عنوان مورد مطالعه برگزیده است. نخست، در مقدمه به فرازهایی از نگاه برمن در رابطه با اثر و ویژگی های آن می پردازد و سپس در پرتو این نگاه قصد دارد صداهای تازه تری از سفرنامه را بشنود که محصول بازخوانی است. شیوه این مقاله، استقرایی است؛ به این مفهوم که تلاش خواهد کرد ازطریق پرسش و پاسخ به این صداهای ناشنیده که ما آ ن ها را سکوت عامدانه ناصرخسرو در سفرنامه می دانیم، دست یابد.

آنتوان برمن, اثر, صدای اثر, سفرنامه ناصرخسرو, سکوت عامدانه, شبکه اسماعیلی